Viti 1990

VITI 1990

Dielli kryefjalë gjithë beharin, pastaj vjeshta mori me shi;
Duhet të kujtoj ndonjë gjë më konkrete – të ftillohem!
Njëzet e gjashtë vjet – më ngjan se kjo ka ngjarë në histori,
Më ngjan se ai mot ishte veçse një vegim paksa bohem.

Dhe ndoshta me të drejtë; koha, kimia, dinamika e të tjera,
Kanë turbulluar tashmë dhe ninëzat e mia të syve blu –
Djalë bjond pesëmbëdhjetë vjeçar, me aspirata krejt të reja,
I vetëm si Xhovani Drogo,bluaja rrugëve të Shkodrës tëhu,

Dhimbjen e shembjes së heronjëve, pluhurin e diellit të verës,
Vrasjen e komisar Katanit, hata e madhe sa më s’ka;
Lexoja në kohë me shi ndonjë poezi nga Alen Boskeja,
Të cilin e gjeta një mëngjes pas shiut të flakur në baltë.

Tani kryefjalë ishte kthyer Italia, Franca dhe ndonjë vend mik,
Domosdo, mik i ri, antikomunist – pjesa tjetër ishte ylberore;
Më kujtohet se njëherë na sollën ca reçel italian në konvikt,
Dhe të gjithë qenë të mendimit se me marmelatën s’krahasohej!

Ishim të rinj. Sapo kishim hequr shaminë e kuqe të shkollës,
Bota po tronditej në grahma dhe dukej s’e kishte të gjatë,
Atëherë ishim njësoj, këmbësorë të lumtur të mbrëmësores,
Ushqeheshim si ushtarë të bindur me çaj kinez e djathë.

Ama, një sëmundje në simptomat e saj të rënda fare,
Na kishte mbërthyer si miza në një çanak me vaj kikirik –
Secili duhej të ishte zot i kokës – të sillej pa kokëçarje,
E në donte të mbijetonte, duhej të bëhej saora bandit.

Regëtinte qyteti, regëtinin rrugët, pemët, nën qiellin dyst,
Re, shi, prapë re që rendnin në drejtim krejt të çrregullt;
Një fabrikë tymoste me fjolla qymyrin e minierës së Valiasit,
Ca tregtarë shisnin qofte e petulla poshtë strehës me tjegull.

Eh, atëherë! Tani këta tregtarë ndoshta shkojnë në Kinë,
Dhe petulla nuk shesin më, por bëjnë bilance me miliarda;
Për çkanë qenë dikur, tashmë s’duan më t’ia dinë,
As kokën nuk e kthejnë më për çka lanë mbrapa.

Por ende kishte qytet dhe mbi të gjitha njerëz që gjallonin;
Hajdutë, mashtrues, policë thatimë që bridhnin me biçikleta,
Stazhierë partie, të deklasuar, hije që botën mbarë përgjonin,
Ushtarakë të dehur nga lavdia, komisarë e marioneta.

Gjallonte qyteti dhimbshëm në vrug, errësirë, batërdi e rrëmujë,
Në eufori infantile, dilema, ankth gërryes, frikë e pendesë;
Mua në një demonstratë bashkë me shokët një ditë më zunë,
Dhe më çuan me kallash pas shpine në komisariat – nën arrest.

Gjashtë orë. Natën vonë na nxorën me kërcëllima në rrugë,
Pasi morën premtimin se kurrë më s’do dilnim kundër.
Ankth i largët! Mendonim; po të rrokullisej fati nën udhë,
Si armiq barbarë do na shtypte nëna parti nën thundër.

Ende më vjen në mendje kur sollën një çift në mesmoshë,
Nëse janë gjallë, tashmë i bie të jenë pothuajse pleq fare;
I sollën me përdhunë dhe paniku u kishte hyrë në kockë,
Punëtorë turni në uzinën e telave – fukarenj pa nje pare.

I kërcënuan, i torturuan, më pas ndoshta i futën në burg,
Nuk e di se ç’ndodhi – që atëherë kurrë më s’i kam parë;
Në jetën e gjatë shpesh takon rastësisht njerëz në udhë,
Të panjohur, por nga rrethana kujtesa t’i ruan si thesar.

Koha dhe fati i secilit atëbotë u mbyll në qerthuj enigmatik,
Brenda qerthujve kishte kudo nga një orë të vetëkurdisur;
Për disa kjo orë qerthullore në vitet më pas punoi me vërtik,
Për disa të tjerë u ndryshk e mbeti në vend pa lëvizur.

Tashmë kanë kaluar plot njëzet e gjashtë vjet në kohë,
Ora e madhe tashmë bie për meshën e mbrëmjes vjeshtore –
Fati në lumni dhe fati i mbetur prej motesh në lëmoshë,
Që atëherë s’janë zënë më kurrë dorë për dore.

shtator 2016-Petrit Nika