Shanset janë që ju ose dikush që njihni të keni përjetuar simptoma të pakëndshme pas një vakti .

Ndoshta keni përjetuar një farë teshtitjeje, përgjumje, skuqje, mjegulla të trurit, dhimbje në nyje, nauze, të vjella, diarre ose ndonjë simptomë tjetër. Kjo mund të ketë bërë që të besoni se keni një alergji ushqimore . Por është gjithashtu e mundur që të keni një intolerancë ushqimore, sëmundje celiac ose një ndjeshmëri ndaj ushqimit. Kjo është e rëndësishme, sepse disa nga reagimet mund të shkojnë nga vetëm bezdisëse deri në kërcënime për jetën.

Intolerancat ushqimore

Intoleranca e ushqimit i referohet kryesisht paaftësisë për të përpunuar ose tretur ushqime të caktuara. Reagimi më i zakonshëm ushqimor duket se është intoleranca e laktozës. Ndërsa plakemi, aftësia për të tretur qumështin zvogëlohet. Kjo për shkak se me kalimin e moshës, zorrët  bëjnë më pak enzimë (laktazë) që përpunon laktozën, një lloj sheqeri i pranishëm në qumësht dhe produkte të qumështit. Si rezultat, ne kemi më shumë laktozë të ulur në traktin e tretjes, të cilat mund të shkaktojnë fryrje të stomakut, inflamacion dhe diarre. Hulumtimet kanë zbuluar se vetëm rreth 35% e njerëzve në të gjithë botën mund të tretin laktozën përtej moshës rreth shtatë ose tetë vjeç.

Intoleranca e laktozës nuk është një sëmundje serioze, por mund të jetë mjaft e pakëndshme. Shmangia e produkteve të qumështit është një mënyrë e sigurt për të shmangur simptomat; disa, si qumështi, kanë tendencë të prodhojnë simptoma më të rënda se të tjerët, si kos dhe djathë. Shtesat e enzimës laktazë mund të ndihmojnë gjithashtu.

Alergjitë ushqimore

Një problem më i rëndë ndodh kur dikush zhvillon një reaksion të vërtetë alergjik, një reagim të mbizotëruar nga sistemi imunitar i trupit kundër një substance në dukje të padëmshme – në këtë rast, një ushqim. Shembulli klasik është vështirësia potencialisht e rrezikshme për jetën në frymëmarrje dhe presioni i ulët i gjakut pas ekspozimit ndaj kikirikëve ose ushqimeve të detit. Alergjitë ushqimore mund të shfaqen në çdo kohë në jetën tonë, madje edhe gjatë moshës madhore.

Nëse mendoni se mund të keni një alergji ndaj ushqimit, merrni parasysh testimin dhe trajtimin e alergjisë, veçanërisht nëse simptomat janë të rënda (skuqje të konsiderueshme, ënjtje të fytyrës dhe probleme me frymëmarrjen). Të lexosh etiketat e përbërësve është zgjidhje e mirë. Dhe mbajtja e dozave  epinefrine në rast të gëlltitjes aksidentale ose kontaktit me ushqimin në fjalë është thelbësore dhe mund të jetë shpëtuese.

Sëmundja celiac

Sëmundja celiac prek rreth 1% të popullsisë perëndimore. Në këtë gjendje autoimune, gëlltitja e glutenit fillon një reagim kompleks inflamator që mund t’i bëjë njerëzit me sëmundje celiac shumë të sëmurë. Sëmundja celiac nuk është një alergji e vërtetë; ngrënia e glutenit një herë nuk shkakton një problem të menjëhershëm të rrezikshëm për jetën. Sidoqoftë, ngrënia  e zgjatur dhe e vazhdueshme mund të shkaktojë diarre, humbje peshe dhe kequshqyerje.

Shmangia e glutenit është zgjidhja e vetme për këtë problem. Gluteni gjendet në një larmi kokrrash, duke përfshirë grurë, thekër etj . Shumë ushqime të përpunuara përmbajnë gjithashtu gluten. Njerëzit me sëmundje celiac gjithashtu duhet të jenë të kujdesshëm në lidhje me kontaminimin kryq, kur një ushqim pa gluten bie në kontakt me një ushqim që përmban gluten.

Ndjeshmëria e ushqimit

Pas ngrënies së ushqimeve të caktuara, një pjesë e madhe e popullatës përjeton simptoma që nuk kanë lidhje me intolerancat ushqimore, alergjitë ushqimore ose sëmundjen e celiacë. Këto janë referuar si ndjeshmëri ushqimore. Megjithëse ka polemikë rreth asaj që ndodh saktësisht në trupin e dikujt me ndjeshmëri ushqimore, duket se ekspozimi ndaj ushqimeve specifike mund të krijojë një reagim imunitar që gjeneron një mori simptomash. Simptomat nuk janë të rrezikshme për jetën, por ato mund të jenë mjaft shqetësuese dhe përfshijnë dhimbjen e nyjeve, dhimbjen e stomakut, lodhjen, skuqjen dhe mjegullën e trurit. Gluteni është ndoshta nxitësi më i njohur i ndjeshmërisë së ushqimit.

Mjeti më i mirë që ne kemi për të identifikuar ndjeshmërinë e ushqimit është një proces i vëzhgimit dhe eksperimentimit të kujdesshëm. Heqja e ushqimeve të caktuara që besohet se shkaktojnë reaksione nga dieta për dy deri në katër javë, duke i rivendosur një nga një, dhe duke parë  për simptoma është standardi aktual i artë për të zbuluar ato që mund të shkaktojnë simptoma. Kjo e ashtuquajtur “dietë eleminimi” nuk është e teknologjisë së lartë, dhe është larg nga e përsosura. Një mjek ose një nutricionist mund të sigurojë udhëzime për ndërmarrjen e një diete eliminimi dhe mund t’ju ndihmojë të kuptoni kufizimet dhe të shmangni kurthet e mundshme. Heqja e ushqimeve të caktuara mund të ndihmojë në largimin e simptomave të padëshiruara dhe përmirësimin e cilësisë së jetës.

Reagimet e ushqimit, veçanërisht ndjeshmëritë, gjithashtu mund të zhduken me kohën. Trupi, sistemet imune dhe mikrobiomi i zorrëve po ndryshojnë vazhdimisht, dhe ajo që mund të mos bëj  mirë sot mund të jetë mirë që të kemi më vonë në jetë. Në një moment, mund të konsideroni të rivendosni sasi të vogla të një ushqimi për të cilin keni qenë të ndjeshëm, për të parë se çfarë mund të jeni në gjendje të toleroni.

Megjithëse reagimet ushqimore janë të zakonshme, ato mund të jenë sfiduese për t’u kuptuar. Identifikimi i shkakut mund të jetë i vështirë dhe kërkon shumë kohë, por ia vlen koha dhe përpjekja. Pasi të keni identifikuar problemin dhe ushqimin ose ushqimet që e nxisin atë, një mjek mund t’ju ndihmojë të zhvilloni dietën më gjithëpërfshirëse që është e sigurt për ju.