Është e vështirë të jetosh ëndrrat e tua — veçanërisht kur nuk mund t’i kujtosh ato. Dream recall është aftësia për të rikthyer të paktën disa detaje domethënëse nga një ëndërr sapo të zgjohesh. Vetëm 11% e amerikanëve pothuajse gjithmonë i kujtojnë ëndrrat e tyre — mbetet një mister pse disa e kanë më të lehtë se të tjerët.

Tani, studiuesit në Itali thonë se kanë identifikuar karakteristikat individuale dhe faktorët e jashtëm që mund të ndikojnë në mundësinë e zgjimit në mëngjes me përshtypje dhe kujtime nga një përvojë ëndrre. “Gjetjet tona sugjerojnë se dream recall nuk është vetëm një çështje rastësie, por një reflektim i mënyrës se si qëndrimet personale, tiparet njohëse dhe dinamika e gjumit bashkëveprojnë,” tha Giulio Bernardi, profesor në psikologji të përgjithshme në IMT School for Advanced Studies Lucca.

Çfarë është një ëndërr?

Një ëndërr është një sekuencë imazhesh, mendimesh, emocionesh dhe ndjesish që mendja jonë krijon ndërsa flemë. Të gjithë ne ëndërrojmë çdo natë. Besojhet se ëndërrimi ndihmon në përpunimin e emocioneve tona, ruajtjen e kujtimeve, forcimin e lidhjeve neurale të trurit, reduktimin e stresit, zgjidhjen e problemeve dhe mendimin krijues. Ëndrrat e gjalla ndodhin më shpesh gjatë fazës REM të gjumit, kur truri është veçanërisht aktiv. Disa njerëz, veçanërisht gratë, thanë se ishin në gjendje të kujtonin ëndrrat e tyre më shpesh gjatë pandemisë COVID-19, gjë që studiuesit e lidhën me stres më të madh, depresion dhe ndërprerje të gjumit.

Si funksionoi studimi?

Studimi i IMT u zhvillua nga viti 2020 deri në 2024.  Më shumë se 200 pjesëmarrës, të moshës 18 deri në 70 vjeç, iu nënshtruan testeve psikologjike dhe plotësuan pyetësorë para dhe pas studimit për të përcaktuar nivelet e tyre të ankthit, interesin për ëndrrat dhe prirjen për t’u shpërqendruar. Atyre iu dha një voice recorder për të raportuar çdo ditë për 15 ditë nëse kishin ëndërruar apo jo dhe për të përshkruar ëndrrën nëse po. Çdo pjesëmarrës mbante gjithashtu një actigraph, një pajisje që zbulon kohëzgjatjen e gjumit, cilësinë dhe shqetësimet.

Cilët faktorë rrisin mundësinë për një dream recall më të mirë?

Studiuesit propozuan se njerëzit që ka më shumë gjasa të kujtojnë ëndrrat:

• Kanë një qëndrim pozitiv ndaj ëndrrave
• Kanë prirje për të lënë mendjen të endet
• Kalojnë më shumë kohë në gjumë të lehtë
• Jetojnë në klima të ngrohta — pjesëmarrësit raportuan më pak dream recall gjatë dimrit
• Janë më të rinj — njerëzit më të moshuar shpesh kanë “white dreams,” ndjesinë e paqartë të të ëndërruarit pa dëshmi konkrete

“Këto njohuri jo vetëm që thellojnë kuptimin tonë për mekanizmat pas ëndërrimit, por gjithashtu kanë implikime për të eksploruar rolin e ëndrrave në shëndetin mendor dhe në studimin e ndërgjegjes njerëzore,” tha Bernardi.

Çfarë do të ndodhë më pas?

Gjetjet u publikuan të martën në revistën Communications Psychology. Valentina Elce, një studiuesë e IMT dhe autorja kryesore e studimit, tha se të dhënat e mbledhura në këtë projekt do të lejojnë ekipin të studiojë ndryshimet e pazakonta në modelet e ëndrrave dhe rëndësinë e tyre të mundshme për parashikimin ose identifikimin e gjendjeve mjekësore ose psikologjike.

nypost