Erëzat 

Një sherr i vjetër fshati, gojëdhëna me vrasje dhe kurbet, ndonjë foto e harruar, shtëpi të braktisura, tespije, varrezë e mbuluar nga bari, një çezëm e moçme ku rrjedh pak ujë, ndonjë regjistër kishe a xhamie, sipas dëshirës.

Kushtet e nacionalistit

Duhet të kesh qenë dëgjues i mirë në vogëli, të dish disa përralla, të jesh në gjendje të zësh inat njerëzit edhe kot, të kesh një sintaksë mendore prej tifozi, të jesh nostalgjik, meqenëse romantiku është i pamundur në kohën e të menduarit fast food. Kusht është edhe që të jesh disi i paraqitshëm, të gëzosh një lloj nami çfarëdo që të ngacmosh kuriozitetin. Të mos kesh turp të flasësh atë që mendon. E mira e do që të flasësh edhe pa menduar. Duhet të jesh i bindur se diçka të kanë vjedhur që ke mbetur fillikat. Të duhet një fatkeqësi në cv-në tënde për t’iu bashkuar historisë së përbashkët(shih paragrafin për erëzat më lart).

Të duhet një “kokërr qepë”, nga ato që provokojnë shumë lotë. Pra të duhet dikush që ndryshon shpejt, sheh përpara dhe e pranon të renë. Për këta tipa mund të fillosh të pëshpërisësh se “I ka marrë koka erë”. Adoleshenca është kryesore në gjellën tonë: dikush i ka fryrë në kokë, nuk ka respekt për asgjë, e kanë blerë, harroi prindërit. Vlerën e kësaj aguridhjeje e kupton më mirë po të kesh dështuar vetë kudo: si emigrant, në punë, në kullandrisjen e shtëpisë. Apo kur kupton se risitë që sjellin të tjerët nuk i kishe menduar dot dhe as kishe guxuar t’i provojë. Dështimi pra është një tjetër kusht që të jesh nacionalist i mirë.

Do e kuptosh me kalimin e kohës se kur nuk rrok dot të renë, kur nuk e pranon brutalitetin ndryshues të saj, do nisëësh të pëlqesh historinë(sidomos gojëdhënat), do idealizosh të shkuarën për të përfunduar në polemizim permanent. Ata që martohen shpejt e kuptojnë më mirë këtë gjë.

Si përgatitet?

Gjella është e thjeshtë. Sekreti i saj qëndron te paradoksi mes ndryshimit që sjell konsumizmi dhe paaftësisë për të ndryshuar veten. Mos mendo se ata që deri më dje të dukeshin se ndryshonin shpejt, kanë ndryshuar me të vërtetë. Aspak. Kur përralla e mirëqenies bazë merr fund, njeriu ka nevojë për një përrallë të re. Të tilla nuk ka, as mund të krijohen në vende si tonat. Vende ku nuk ka një profeci të vetme, por vetëm amanete. Në amanete kultivohen edhe identitetet, ndaj ja pra ku merr vlerë ti.

Ah, se harruam. Tek erëzat të duhet edhe një sënduk. Nga sënduku nis e nxjerr rrëfenjat që i di kaq mirë: fotot, tespijet, bën foto të reja te varrezat, pi ujë te çezma e vjetër. Mundet që të pasurosh miqtë me gjenealogji të moçme. Është e thjeshtë: ne qafat, rrëpirat, grykat, madje edhe pemët, si thana, apo rrapi i kemi të lidhura me emra njerëzish. Nuk është e vështirë t’i spërkasësh të gjithë me pak lashtësi. Lashtësia është padiskutim fisnikëri në anët tona. “Sa i ngjan gjyshit! Ça burri që ishte”. Këto fjali dikur kaq pa vlerë, sot kumbojnë origjinën dhe brengën.

Besoj është kuptuar se sapo ka nisur përroi i një përralle që ka morfologji të pazakontë: ajo nuk mbaron me fund të lumtur. Ajo madje nuk duhet të mbarojë asnjëherë, sepse kjo është galeria e një dhimbjeje qindar vjeçare. Një dhimbje ku padyshim te je Vajtuesi i parë, ai që shkruan tekstin e vajit, ai që bën muzikën dhe dekorin.

Rekomandime

Gjella hahet e nxehtë, ndonjëherë edhe e pabërë. Italianët kanë një fjalë të urtë: kush e ha gjellën të nxehtë, ka shije ta rrafinuara. Hahaha. Në këtë rast gjella shtrohet e nxehtë dhe e pabërë sepse duhet që ta kërkojnë prapë nesër të gatuar më mirë. Ja pra ku të duhet të mendosh për dikë që të prish punë. Një maskara të dorës së parë që fut hundët dhe sheh gjetkë. Një i prapë që “nuk i di punët mirë”. Këta janë falas dhe asezonalë. Pra ka përherë.

Është një gjellë me shumë gazra, por nëse kthehesh me pamje të kundërt me fshatin tënd, d.m.th praktikisht rri përballë shtëpisë tënde, mund t’i mbushësh mendjen vetes se do qelbësh të tjerët. Mos lejo që kjo të përflitet, këtë sekret e di vetëm ti.

Shaptilografisti