Ilaçet e pasigurta

Nëse pyesni shqiptarët c’mendojnë per barnat, do t’ju thonë dy gjëra: e para që mungojnë sistematikisht në spitale (shpesh edhe në farmaci nuk gjendet më I njëjti bar me të cilin fillon kurën) dhe e dyta, që nuk janë të sigurta! Po pse ky perceptim?

Le të gjemë pse-të.

Në Shqipëri konsumojmë barna të importuara dhe barna të prodhuara në vend.

Importet, vijnë shumica, nga vende EU, pjesa tjetër, nga vendet e rajonit, Turqia dhe shumë pak, nga jashtë Europe.

Po si i kontrollon shteti ynë këto barna që importohen?

Nëpërmjet Agjencisë Kombëtare të Barnave, Laboratorit të saj. Po a është në gjendje një Laborator, sado modern dhe efikas, të kontrollojë cdo import, cdo lot, cdo kuti bari që hyn në Shqipëri? Sigurisht që jo. Dhe jo për mangësi të tij po sepse edhe jashtë, nuk funksionon kështu; është praktikisht e pamundur të analizohet cdo bar që importohet.

Atëhere të shohim si funksionon bota: ka mbi 20 vjet që në Europë, është unifikuar një sistem elektronik i kontrollit të barit, që nga prodhuesi, Agjencia e Barnave qe jep ok tregtimit te tij, shpërndarësi, farmacisti, mjeku e përfundon te pacienti. Quhet Sistem i Farmakovigjilencës së barit. Në rast problemesh të paparashikuara gjatë marrjes së barit nga pacienti, ky i fundit ose farmacisti i tij ose mjeku i familjes, raportojnë direkt elektronikisht por edhe me shkrim, pranë Qendrës Kombëtare te Farmakovigjilencës. Raportimi është serioz, professional, i argumentuar dhe i plotë. Cdo raportim përpunohet menjëherë, njoftohet kompania prodhuese dhe bari tërhiqet nga tregu (ose, merren masa të tjera).

Ku jemi ne?

Tek thashethemet me ose pa argumenta mbi cilësinë e barnave, tek mjekët që mbushin recetat akoma me barna të shtrenjta në kurriz të xhepit të pacientit, te barna që në Europë ose janë tërhequr ose janë pezulluar por që ne nuk kemi informacion.

Por më e keqja nuk është kjo.

Më e keqja është se sapo janë harxhuar një mal me lekë (dhe të tjera do të shpenzohen) për recetën elektronike…..por…. është “harruar” të futet sistemi i kontrollit të Farmakovigjilencës që ka bota.

Pra, është sikur të kemi inauguruar një superstradë … dhe të na duhet ta prishim më pas. (sepse nëse një ditë do të hyjmë në Europë, Farmakovigjilenca është e detyrueshme.)

Le të shohim tani sigurinë e barnave që prodhohen në vend:

Për të prodhuar barna, kompanitë kanë nevojë për një licencë që quhet GMP. Tashmë në rajon, prodhuesi më i madh maqedonas, ka GMP rumune, ai serb, GMP europiane….vetëm ne, Mali i Zi dhe Kosova, lejojmë prodhim  farmaceutik vendas me GMP  të lëshuar nga Ministria vendase.

Po a është në gjendje kjo Ministri të lëshojë licencë prodhimi farmaceutik?

Ministria jonë, ka një Komision për dhënien e licencës së prodhimit farmaceutik…..pa asnjë specialist/inspektor prodhimi, kur në botë, këtë punë e bëjnë inspektor Senior (pra me eksperiencë shumë vjecare vetëm  në prodhim farmaceutik.)

AIFA italiane (Agjencia e barnave italiane), është ofruar të trajnojë për ne inspektorë prodhimi që më 2009-ën nëpërmjet një marrëveshje bashkëpunimi….por mesa duket, ministrat tanë nuk e kanë parë të nevojshme.

E zëmë se në Shqipëri hynë apo u prodhuan barnat më të mira; Si shpërndahen ato?

Është e detyrueshme në botë që kush shpërndan barna, të firmosë një dokument që quhet GDP (Good Distribution Practice). Edhe tek ne, për të marrë licencë të shpërndarjes së barnave (licence për depo farmaceutike), nënshkruhet një vetëdeklarim që Drejtuesi Teknik njeh dhe zbaton GDP…….po cilën GDP???

Sepse asnjëherë nuk është hartuar një e tillë, megjithëse sipas Ligjit te Barnave të 2014-ës, duhej të ishte gati që në fund të atij viti si akt nënligjor. Megjithëse do të mjaftonte të përkthehej një GDP europiane.

Çështje prioritetesh.

Pra depot firmosin dicka të rremë ama janë të lira të transpostojnë barnat me skuter sic tashmë nuk transportohen më as picat. Sepse ska bazë ligjore ti kapi.

Po për sot, le të ngelemi te Cilësia e Barnave, për Mungesën e tyre, do të shkruaj shumë shpejt./Exit.al