Dy vepra të Umberto Ecos në shqip: “Lavjerrësi i Fukoit”, përkthyer nga Shpëtim Çuçka dhe “Si të udhëtosh me një salmon” nga Dhurata Shehri. Dy botime të “Diturisë”, që prezantohen ditën e premte në Fakultetin e Filologjisë me prezencën e Stefano Bartezzaghi, gazetar, gjuhëtar, profesor dhe autor librash i diplomuar për semiotikë në DAMS, me drejtues teme Umberto Econ, një mik i tij njëkohësisht

Dy vepra të Umberto Ecos në shqip: “Lavjerrësi i Fukoit”, përkthyer nga Shpëtim Çuçka dhe “Si të udhëtosh me një salmon” nga Dhurata Shehri. Dy botime të “Diturisë”, që prezantohen ditën e premte në Fakultetin e Filologjisë me prezencën e Stefano Bartezzaghi, gazetar, gjuhëtar, profesor dhe autor librash i diplomuar për semiotikë në DAMS, me drejtues teme Umberto Econ, një mik i tij njëkohësisht. Romani “Lavjerrësi i Fukoit”, i vendos ngjarjet në vitet ’60 deri në 1984, nga mjediset e një shtëpie botuese milaneze deri te ato të një muzeu parisian, ku është ekspozuar Lavjerrësi i Fukoit. Po ngjarjet ndodhin edhe në vitet 1943 deri më 1945, në një fshat midis Langeve dhe Monferratos. Po ashtu nga viti 1344 deri më 2000, përgjatë rrugëtimit të tempullarëve e kalorësve të Trëndafil-Kryqit për pushtimin e botës. Kurse natën e 23 qershorit 1984, së pari në vendrojën e periskopit, pastaj në vendrojën e Statujës së Lirisë, në Konservatorin e Arteve dhe Zejeve në Paris, ngjarja merr jete. Zë fill natën mes 26 dhe 27 qershorit të të njëjtit vit, në të njëjtën shtëpi fshati që Jakopo Belboja, protagonisti, ka trashëguar nga xhaxhai i tij Karloja. Me pak fjalë: tre redaktorë botues, në Milano, pasi janë shoqëruar si tepër me shkrimtarë që botojnë “nga xhepi i tyre”, që u përkushtohen shkencave okulte, shoqërive të fshehta dhe komploteve kozmike, vendosin të bëjnë, pa e vrarë mendjen shumë, një Plan. Por, dikush i merr seriozisht.

Vendosur mes trillerit dhe një perceptimi eseistik, ky roman konsiderohet një libër aventurash, si një reportazh historik provokues. Një tjetër “aventurë” e shkrimtarit bëhet pjesë e “Si të udhëtosh me një salmon” e përkthyer nga Dhurata Shehri, një koleksion esesh të Ecos, i cili u nda në moshën 84-vjeçare nga jeta në mesin e shkurtit të këtij viti.

Për këtë vepër, në 2008, Eco është shprehur se “Unë pëlqej nocionin e një kurioziteti kokëfortë. Për të kultivuar këtë kureshtje kokëfortë, ju duhet të kufizoni vetveten në fusha të caktuara të dijes. Ju nuk mund të jeni plotësisht të pangopur. Ju nuk duhet të detyroni veten për të mësuar gjithçka. Ose në të kundërtën ju nuk do të mësoni asgjë”.

Eco ndërton një rrëfim sipas mendimeve tashmë të shprehura prej tij mbi epokën e kompjuterizimit. Duke rrëfyer për një nga udhëtimet e tij, Eco ndalet: një ditë në Stokholm dhe tre në Londër. Në Stokholm, tregon se duke përfituar nga një orë e lirë, ka blerë një salmon të tymosur, shumë të madh. Ajo ishte e paketuar me kujdes në plastikë, dhe Eco shton se për shkak të udhëtimit të tij e kishin këshilluar për ta mbajtur në frigorifer.

I vendosur në Londër në një hotel luksoz (Eco tregon se ia kishte rezervuar botuesi i tij) ishte një dhomë e pajisur me minibar. Por për shkak të një problemi në sistemin e kompjuterit nuk kishte mundësi të zinte vend në dhomë, ose të merreshin vesh cilat dhoma janë të lira apo të zëna. Ecos i duhej të priste, ashtu si të tjerë, për rreth dy orë.

Pasi gjërat u rregulluan ai ishte i shqetësuar në lidhje me salmonin e tij, për ta hequr nga valixhja.

Por në frigoriferin e dhomës, të mbushur plot me pije, nuk kishte vend për salmonin e tij.

Mendoi të lironte hapësirë duke hequr disa shishe nga frigoriferi, por të nesërmen kur është kthyer në dhomë, ka parë salmonin mbi tavolinë. I shqetësuar ka informuar pastruesen e dhomave se asgjë nga frigoriferi nuk ka konsumuar përveç faktit se e ka zbrazur nga disa shishe të tepërta për t’i liruar vend salmonit të tij. Ata iu përgjigjën se duhej ta jepte këtë informacion në kompjuterin qendror, për shkak se shumica e stafit nuk flisnin anglisht, dhe udhëzimet verbale nuk pranoheshin. Të gjithë të dhënat hidheshin në Bazë. Pa këtë dijeni, Eco, sërish, nxori nga frigoriferi përmbajtjen e re të barit, duke vendosur salmonin e tij. Të nesërmen salmoni ishte kthyer sërish në tavolinë, por tashmë ai mbante një erë të dyshimtë. Kur të nesërmen në mëngjes shkoi të paguante faturën, ajo ishte në shifra astronomike. Çdo gjë që dilte nga frigoriferi shënohej si konsum. Eco është përpjekur për të shpjeguar situatën, por nëpunësi e siguroi se kjo ishte çfarë i tregonte kompjuteri. Për shkak të ngecjeve në të kuptuarit të gjuhës, Eco e ka pyetur për një avokat, ndërsa ata i sollën një avokado! Kjo histori, që për lexuesin shqiptar ka edhe një përkthim të mëparshëm, të para disa viteve, paraqitet së bashku me “Lavjerrësin e Fukoit” ditën e premte në Fakultetin e Filologjisë, duke e dimensionuar semiologun në një mjedis universitar, me dy përkthime mjeshtërore të Çuçkës dhe Shehrit.