Gjithçka që duhet të dini mbi hepatitet A, B, C

Shqiptarët janë një ndër popujt e Europës të prekur më shumë nga hepatitet B dhe C

 

Shqiptarët janë një ndër popujt e Europës të prekur më shumë nga hepatitët viralë B dhe C. Të cilësuara, si epidemi të bardha, viruset e tyre përhapen në mënyrë të fshehtë, shpesh pa e ditur njerëzit që janë bartës të tyre dhe pa ditur rriskun e zhvillimit të një sëmundjeje të rëndë në trupin e tyre, me vdekshmëri të lartë. Sipas një studimi të fundit të bërë nga Instituti i Shëndetit Publik, rreth 250 mijë persona në vendin tonë janë të infektuar nga virusi i hepatitit B dhe 30 mijë të tjerë janë të infektuar nga virusi i hepatitit C. Viruset e hepatiteve janë A, B, C, D dhe E. Më problem tek shqiptarët është virusi B dhe C. Virusi B gjendet në gjak dhe përhapet nga kontakti seksual, nga nena shtatzënë tek fëmija, transfuzionet e shpeshta të gjakut apo shiringat dhe aget jo sterile. Personat e prekur nga virusi B mund të jenë thjesht bartës të tij, por raste te tjera të cilat avancojnë shpejt mund të jene bartës kronikë dhe janë të rrezikuar të pësojnë hepatit kronik, cirrozë apo kancer të mëlçisë. Për këtë arsye, gazeta “Tirana Observer” në bashkëpunim me uebin “doktoriim.com” sjell këshillat më të fundit të mjekësisë perëndimore për hepatitet.

***

Hepatiti – Një vështrim i përgjithshëm

Hepatiti (inflamacion i mëlçisë) është një sëmundje që shkakton një dëmtim të përhershëm dhe kërcënues për jetën.

Pse mëlçia është e rëndësishme

Mëlçia është organi më i madh në trup, që peshon ndërmjet 1.5 dhe 2 kg. Ajo është e vendosur në anën e sipërme të djathtë të barkut. Ajo kryen një lloj përpunimi laboratorik kimik në miniaturë. Njëri prej roleve kryesore të mëlçisë është që ajo heq qafe helmimet e mbeturinave të produkteve në ushqimet që ne konsumojmë. Pasi tretet në zorrë, ushqimi zhytet në gjak dhe merret direkt në mëlçi nëpërmjet vena-ve. Mëlçia shpëton ndaj produkteve të padëshiruara të tretje-s dhe modifikon të tjerat, para se të kthejë gjaku-n në qarkullim të përgjithshëm. Në hepatit këto aktivitete jetësore janë ndërprerë, duke prodhuar simptoma që mund të variojnë nga të buta në shumë serioze.

Llojet e Hepatitit

Ekzistojnë lloje të ndryshme të hepatiteve, të gjitha infektive, siç është hepatiti A, B dhe C, dhe joinfektive, siç është hepatiti autoimun, hepatiti alkool-ik, hepatiti i lidhur me mbingarkesën e hekurit dhe hepatiti shumë i zakonshëm i lidhur me infiltrim-in yndyror të mëlçisë. Ky artikull përqendrohet në hepatitin infektiv.

Hepatiti A

Hepatiti A është zakonisht forma më e butë e hepatitit. Ai vjen si rezultat i një virusi që merret në zorrë dhe më pas në mëlçi. Ai shpërndahet nga një person në tjetrin nëpërmjet kontaktit direkt dhe nëpërmjet ushqimeve të kontaminuara. Njerëzit me hepatitin A mund të kenë një sëmundje të ngjashme me gripin, humbje të oreksit dhe përzierje të ndjekur nga verdhëza – një ngjyrosje e verdhë e lëkurës dhe e bardhë e syve. Urina mund të jetë e errët. Një shërim i plotë mund të pritet. Mbrojtja nga hepatiti A tashmë është e pranishme nëpërmjet vaksinë-s. Një injeksion i vetëm është supozuar të japë imunitet brenda 2 javësh. Një përforcues 6 muaj më vonë mund të japë mbrojtje, për të paktën 5 ose 6 vjet. Vaksinimi i Hepatitit duhet të konsiderohet nga njerëzit të cilët mund të vijnë në kontakt të ngushtë me ata që ishin me infeksion dhe nga udhëtarët në disa pjesë të botës, ku standardet e higjienës janë të ulëta. Hepatiti A mund të jetë një infeksion jashtëzakonisht i rëndë, madje edhe infeksion fatal për njerëzit të cilët tashmë kanë sëmundje kronike të mëlçisë, kështu që nëse jeni në këtë grup, duhet të konsideroni vaksinim-in.

Hepatiti B

Hepatiti B është një sëmundje më serioze. Ai është i zakonshëm në shumë pjesë të botës. Virusi që shkakton këtë lloj hepatiti është gjetur në të gjitha lëngjet e trupit, duke përfshirë gjaku-n, qumështin e gjirit, sekrecionet vagina-le dhe djersën. Ai përhapet shumë lehtë dhe mund të kapet përmes kontaktit të drejtpërdrejtë me ndonjë nga lëngjet e trupit të një personi të infektuar. Marrëdhënia seksuale dhe ndarja e gjilpërës janë 2 aktivitete padyshim të rrezikshme. Gjëra të tjera në dukje të padëmshme, të tilla si ndarja e një brisku apo furçe dhëmbësh gjithashtu mund të përhapin infeksionin. Në rrezik janë punëtorët e spitalit dhe ato të cilët luajnë sporte të kontaktit.

Shumë njerëz me hepatitin B nuk shfaqin shenja të dukshme të sëmundjes. Pjesa më e madhe e të rinjve do të shërohen, por në më shumë se 10% virusi do të rezultojë në trupin e tyre. Ato të cilët janë infektuar që në fëmijëri kanë një shans më të lartë të të zhvilluarit të infeksionit kronik (afatgjatë). Në ditët e sotme rekomandohet vaksinimi që në lindje. Për të rriturit dhe fëmijët që nuk kanë qenë vaksinuar, një kurs prej 3 injeksionesh do të japë një mbrojtje për shumë vite. Edhe kombinimet e vaksinave për mbrojtjen ndaj hepatitit A dhe B janë gjithashtu të pranishme.

Hepatiti C

Hepatiti C është duke u bërë më i zakonshëm dhe përfaqëson një problem të madh për të ardhmen. Në disa mënyra, është shumë e ngjashme me Hepatitin B, por është menduar që është më i vështirë për ta kapur. Shpesh nuk ekzistojnë fare simptoma. Në ditët e sotme nuk ekzistojnë vaksina për të parandaluar këtë formë hepatiti.

Pamja e jashtme

Format B dhe C të hepatitit mund të prodhojnë një infeksion kronik të shkallës së ulët të mëlçisë. Në disa njerëz kjo mund të çojë në dhimbje kronike të organeve (cerozë) dhe, së fundi, dështimin e mëlçisë. Në këto raste mund të konsiderohet një transplantim i mëlçisë. Në këta njerëz mund të zhvillohet kancer-i mëlçisë. Tani ekzistojnë trajtime efektive antivirale kundër hepatitit B dhe C, të cilat në masë të madhe mund të eliminojnë ose ngadalësojnë infeksionin.

Hepatiti mund të jetë një sëmundje shumë serioze. Megjithatë, pjesa më e madhe e rasteve janë të parandalueshme duke eleminuar ndarjen e shiringave sikundër edhe seksin rastësor pa prezervativë. Vaksinimi kundër hepatitit B dhe A mbron pjesën më të madhe të njerëzve ndaj rrezikut të këtyre infeksioneve. Në ditët e sotme nuk ekziston ndonjë vaksinim kundër hepatitit C.

****

Hepatiti C

Në vitet e fundit, miliona njerëz kanë zbuluar se janë infektuar me një virus që shkakton hepatitin C. Kjo sëmundje, që është një inflamacion i mëlçisë, mund të shkaktojë temperaturë dhe përzierje. Disa njerëz të prekur zhvillojnë verdhëzën: një njollë të verdhë të lëkurës dhe të bardhë të syve. Por, për shumë njerëz, hepatiti C është një infeksion i “heshtur” me asnjë shfaqje të dukshme të sëmundjes. Ajo mund të jetë zbuluar rastësisht kur testet rutinore të gjakut tregojnë praninë e antitrup-ave ndaj virusit.

Si është shpërndarë ai?

Nuk është gjithmonë e mundur për të kuptuar sesi është marrë hepatiti C. Virusi zakonisht shpërndahet kur gjaku nga një person i infektuar futet në gjakun e një personi tjetër. Përpara se virusi të ishte zbuluar, shumë njerëz infektoheshin nëpërmjet transfuzion-it të gjakut. Kjo nuk ndodh më, pasi gjaku i dhuruar tashmë testohet për virus. Në ditët e sotme pjesa më e madhe e rasteve lidhet me shpërndarjen e gjilpërave të njëri-tjetrit tek përdoruesit e drogave. Një shkak tjetër është përdorimi i pajisjeve të pa-steril-izuara gjatë bërjes së tatuazheve ose pircing. Është e mundur, por jo e zakonshme, për sëmundjen që të shpërndahet nëpërmjet furçës së njëjtë të dhëmbëve të një personi të infektuar. Gjithashtu, ka shumë pak mundësi që hepatiti C të transmetohet nëpërmjet marrëdhënies seksuale, është mirë që të përdoren prezervativë nëse ndonjëri nga partnerët e mbart këtë virus.

Cilat janë pasojat e infeksionit?

Për disa njerëz, nuk ka pasoja afatgjatë të infeksionit të hepatitit C. Por rreth gjysma e personave të prekur mund të zhvillojnë një sëmundje kronike të dëmtimit të mëlçisë dhe që shpesh mund të çojë në kancer-in e mëlçisë.

Si është trajtuar?

Trajtimet e hepatitit C konsistojnë në teste të rregullta, për të parë nëse virusi është aktiv dhe për t’u siguruar që mëlçia nuk është dëmtuar. Është e rëndësishme për të shmangur dëmtimet e mëtejshme të mëlçisë nga toksinat (toksinë), siç janë alkool-i dhe llojet e tjera të viruseve të hepatiteve. Njerëzit jo imun ndaj Hepatitit A dhe B duhet të bëjnë vaksinë-n kundër këtyre sëmundjeve. Edhe trajtimi me ilaçe është shumë i rëndësishëm. Në raste shumë të rënda ofrohet edhe transplantim-i mëlçisë.

Mesazhi është i thjeshtë: Mund të shmangni një sëmundje potencialisht kërcënuese duke u kujdesur e duke mos shpërndarë shiringat, shmangur tatuazhet dhe pircing (derisa të jeni të sigurt që pajisjet janë të sterilizuara), duke mos ndarë me njëri tjetrin brisqet dhe furçat e dhëmbëve dhe duke praktikuar seksin e sigurt.

Hepatiti C dhe transmetimi seksual

Hepatiti C nuk është klasifikuar si një sëmundje seksualisht e transmetueshme (STD-sexual transmitted diseases) edhe pse njerëzit, të paaftë për të identifikuar ndonjë faktor tjetër rreziku, mund të besojnë se ata mund të kenë marrë hepatitin C seksualisht.

Transmetimi i përgjithshëm i Hepatitit C

Hepatiti C në më të shumtën e rasteve është transmetuar nëpërmjet kontaktit gjak më gjak, kur gjaku i ndonjërit me virus hyn në gjakun e dikujt tjetër. Kjo mund të ndodhë nëpërmjet:

-Ndarjes së gjilpërave ose shiringave ose aparateve të injeksion-it të drogës; ose

-Tatuazheve dhe pircing të pasigurt;

-Llojet më pak të zakonshme janë gjatë lindjes (transmetimit vertikal), ose nëpërmjet ndarjes me njëri–tjetrin të brisqeve dhe furçave të dhëmbëve.

Gjithashtu virusi i hepatitit C është gjetur në qumështin e gjirit të mamave që janë pozitiv ndaj tij. Studimet kanë treguar se virusi nuk është transmetuar nëpërmjet qumështit të gjirit. Dhënia e qumështit me gji është e këshillueshme, përveç rasteve kur thimthat e gjoksit krijojnë kore ose gjakderdhje. Përpara se testet të prezantoheshin (në 1990), disa njerëz morën transfuzion të paketuar të gjakut. Të gjitha donacionet e gjaku-t po testohen tani për Hepatit C.

Të qenit me Hepatit C pozitiv nënkupton që jeni testuar pozitivisht me të. Testet e antitrup-ave nuk mund të konfirmojnë nëse ju keni apo jo Hepatit C.

Transmetimi i hepatitit C gjatë seksit: A është i mundur?

Disa studime sugjerojnë se një përqindje shumë e vogël njerëzish e marrin hepatitin C nëpërmjet kontaktit gjak me gjak që ndodh gjatë kontaktit seksual. Transmetimi i hepatitit C gjatë seksit është parë si i mundur, por  besohet që të jetë i rrallë.

Nëse hepatiti C është transmetuar nëpërmjet seksit, ka shumë mundësi që të ketë ndodhur nëpërmjet kontaktit gjak me gjak. Kjo nënvizon nevojën e domosdoshme për seks të sigurt. Disa studime sugjerojnë një normë në rritje të  transmetimit të Hepatitit C në njerëzit me partnerë të shumtë seksualë dhe në nivele të larta të aktivitetit seksual. Kërkuesit  sugjerojnë se rreziku i transmetimit të Hepatitit C nëpërmjet kontaktit seksual ndërmjet njerëzve hetero-seksualë është minimal.

Seksi dhe marrëdhëniet

Për arsye se Hepatiti C nuk është klasifikuar si një infeksion seksualisht i transmetueshem (STI-sexual transmitted infections), njerëzit me Hepatit kronik C nuk kanë nevojë të marrin në konsideratë ndryshimet dramatike brenda marrëdhënieve seksuale.

Besohet se vendimi për të përdorur metodën e seksit të sigurt varet nga natyra e marrëdhënies seksuale.

-Me partnerë të rinj seksualë, ku ato mund të kenë kontakt gjak me gjak gjatë seksit, praktikat e seksit të sigurt duhet gjithmonë të përdoren.

-Brenda marrëdhënieve seksuale monogame ku njëri ose të dy partnerët janë me Hepatit C pozitiv dhe ekziston një rrezik i vogël i kontaktit gjak me gjak.

Seksi i sigurt dhe sëmundjet seksualisht të transmetueshme

Të gjithë njerëzit aktivë seksualisht duhet të konsiderojnë seksin e sigurt për shkak të rrezikut të STD-ve. STD-të përfshijnë gjendjet siç janë HIV, hepatit B, gonorre, ifiliz, klamidia dhe lythat gjenitale.

Nëse keni ndonjë gjendje që përfshin kruarjen ose lythat, mundësia e kontaktit gjak me gjak dhe transmetimit të STD-ve është në rritje.

Meshkujt që kryejnë marrëdhënie me meshkujt, transmetimi HIV dhe i hepatitit C

Ekziston një rrezik i pastër që Hepatiti C të kalojë ndërmjet meshkujve me HIV pozitiv që kryejnë seks me meshkuj të tjerë. Rreth 13% e njerëzve me HIV gjithashtu kanë hepatitin C, dhe ai mund të zhvillohet më shpejt në njerëzit që i kanë të dy viruset.

Disa meshkuj me HIV (human immunodeficiency virus) zgjedhin të mos përdorin prezervativë kur kryejnë marrëdhënie me meshkuj të tjerë që janë HIV pozitiv. Kjo rrit rrezikun e transmetimit të sëmundjeve të ndryshme të HIV kur janë në kontakt 2 persona me STI.

Rreziku i hepatitit C që kalon ndërmjet meshkujve me HIV pozitiv është më i lartë nëse seksi përfshin seks anal të pambrojtur, gjak, ndarjet e lodrave, përdorimin e drogave etj.

Për të reduktuar rrezikun në këtë situatë:

-Përdorni prezervativë për seksin anal;

-Përdorni prezervativë me lodrat dhe ndryshojini ato ndërmjet partnerëve, ose lajini lodrat me ujë të ngrohtë dhe thajini ato.

-Nëse jeni të dehur, aftësia juaj për të menduar ulet dhe mund të vështirësojë gjykimin rreth rreziqeve.

*****

Infeksioni i Hepatitit C

Qëkur Hepatiti C është zbuluar në vitet 1980, mijëra australianë janë gjetur që të jenë infektuar me këtë virus. Në Australi pothuajse 300,000 individë janë ekspozuar ndaj virusit të hepatitit C, dhe më shumë se 200,000 janë duke jetuar me sëmundjen kronike të Hepatitit C. Rreth 10,000 infeksione të reja janë zbuluar çdo vit.

Transmetimi i Hepatitit C

Virusi zakonisht është transmetuar nëpërmjet kontaktit gjak me gjak. Përpara viteve 1990 ka qenë e mundur për ta kapur hepatitin C në Australi nëpërmjet një transfuzion-i gjaku të infektuar. Në ditët e sotme, të gjitha testet e gjakut janë skanuar më parë për viruse. Pjesa më e madhe e rasteve të Hepatitit C është shkaktuar nëpërmjet shpërndarjes së gjilpërave të infektuara.

Mënyra të tjera të shpërndarjes së Hepatitit C ndodhin nëpërmjet tatuazheve dhe pircing të trupit, nëpërmjet pajisjeve të papastra, procedurave mjekësore të pa-steril-izuara dhe injeksioneve, siç janë vaksinat. Mamatë e infektuara mund ta kalojnë virusin në fëmijët e sapolindur (sipas OBSH-së i porsalindur konsiderohet fëmija gjatë katër javëve të para të lindjes). Është e mundur, por e pazakonshme, për ta kapur sëmundjen duke përdorur brisqet ose furçën e dhëmbëve që mund të kenë marrë gjaku-n e personave të infektuar. Transmetimi seksual i virusit nuk ka shumë mundësi që të ndodhë, përveç nëse ekziston kontakti gjak me gjak. Nuk ekziston akoma ndonjë vaksinë kundër Hepatitit C.

*****

Simptomat e Hepatitit C

Në periudha afatshkurtër, infeksionet me virusin e hepatitit C shpesh nuk shkaktojnë simptoma ose shkaktojnë sëmundje të lehta që mund të ndihen si grip. Rreth 20-30% e njerëzve që janë të infektuar do të pastrohen plotësisht nga virusi C, por tre të katërtat do të zhvillojnë infeksion kronik. Infeksionet kronike mund të mos kenë simptoma, sidomos në fillim, por me kalimin e kohës mund të dëmtojnë mëlçinë dhe të shkaktojnë simptoma siç janë, përzierje, dhimbje muskujsh ose parehati në zonën abdominale.

Trajtimi i Hepatitit C

Trajtimi i hepatitit C është përmirësuar në mënyrë dramatike vitet e fundit. Një injeksion javor i trajtimit interferon pegylated është shfaqur që të jetë efektiv dhe të jetë shoqëruar me më pak efekte anësore sesa trajtimet e tjera. Terapia e kombinuar është e suksesshme në pastrimin e virusit të hepatitit C nga trupi në 50 deri në 80% të njerëzve që mbarojnë trajtimin. Shkalla e kurës varet pjesërisht në cilin lloj (gjenotip) të virusit të hepatitit C, jeni të infektuar. Ka disa trajtime të reja që janë testuar në Australi, por këto nuk janë ende në dispozicion. Vendimi për të trajtuar hepatitin C me terapitë antivirale varet nga një sërë faktorësh, në varësi të hepatitit C aktiv (testet tregojnë që virusi është i pranishëm në gjak), për sa kohë e keni patur infeksionin, zgjerimi i dëmtimit të mëlçisë, nëse keni simptoma, nëse keni sëmundje të tjera, dhe nëse dëshironi që të trajtoheni.

Infeksioni kronik i Hepatitit C

Pa trajtim, pothuajse gjysma e njerëzve me hepatitin C kronik do të zhvillojnë simptoma dhe dëmtime të mëlçisë, zakonisht mbi një periudhë prej 20 vjet. Dhjetë deri në 20% do të zhvillojnë cirozën. Rreziku i të zhvilluarit të cirozës është rritur nga një sërë faktorësh, duke përfshirë faktin nëse pini alkool, jeni obez, keni diabet, dhe jeni të infektuar me hepatitin B ose me HIV (human immunodeficiency virus). Disa nga njerëzit me cirozë do të zhvillojnë gjithashtu dështimin e kancer-it të mëlçisë.

Hepatiti C është arsyeja më e zakonshme për transplantim-in e mëlçisë në vendet perëndimore, dhe është një ndër shkaqet kryesore të kancerit të mëlçisë.

Hepatiti C është një zonë e kërkimeve intensive. Në të ardhmen pritet që testimi për sëmundjen të bëhet më specifik, terapi të reja do të jenë zhvilluar dhe më shumë qendra trajtimi do të bëhen të disponueshme.

*****

Rreziku i Hepatitit C në ambientet ku bëhen thonjtë

Mund të ekzistojë një rrezik i transmetimit të hepatit-it në ambientet ku bëhen thonjtë dhe në parukeritë (Washington DC, USA; 28 Tetor – 2 Nëntor 2011). Hulumtimi tregoi një rast hepatiti C akut që ishte në mënyrë të qartë e lidhur me trajtimin manikyr-pedikyr, dhe një rishikim të revistave mjekësore të gjetura në 11 e 18 studime që demonstruan një lidhje ndërmjet virusit hepatiti C (HCV) ose virusit të hepatiti B (HBV) dhe salloneve të thonjve. “Mungesa e udhëzimeve të kontrollit të infeksionit nga agjencitë e shëndetit publik për parandalimin e infeksioneve të hepatitit në sallonet e thonjve implikojnë se ato nuk kanë nxjerrë si faktor sinjifikativ rrezikun për infeksionet e HBV-së dhe HCV-së në SHBA,” tha Dr. David Johnson në një deklaratë mediatike. “Rëndësia e vërtetë e këtij rreziku është ende për t’u përcaktuar dhe ka nevojë për studime të mëtejshme”.

Tatuazhet rrisin rrezikun e hepatiteve

Ka një shqetësim në rritje që bërja e tatuazheve në oborret e shtëpisë mund të shtojnë transmetimin e viruseve që gjenden në gjak si p.sh. hepatiti C. Punonjësit e shëndetit thonë se adoleshentët janë duke blerë në internet pajisje për të bërë tatuazhe dhe i bëjnë njëri – tjetrit tatuazhe duke mos e kuptuar se si t’i mbajnë këto pajisje steril-e. Disa të rinj besojnë se ndryshimi i gjilpërave është i mjaftueshëm duke mos e kuptuar se gjaku shkon në kutitë e bojës. Një fushatë në Facebook kundër bërjes së tatuazheve në kushtet e shtëpisë ka identifikuar se të rinjtë mblidhen në aktivitete së bashku për të bërë tatuazhe, aktivitete që ata i quajnë “tattoo parties”. Margaret Johnson, krijuese e faqes në Facebook në Luftën Kundër Tatuazheve në Kopshtin e Shtëpisë dhe bashkëpronare e një studioje të licencuar tatuazhesh në Brisbane, thotë se duhen ligje për të ndaluar shitjen e pajisjeve të tatuazheve tek joprofesionistët, “njerëzit që nuk kanë kualifikim dhe nuk dinë asgjë në lidhje me sëmundjet e gjakut dhe kontaminim-in e kryqëzuar. Njerëzit janë duke blerë pajisje nga e-Bay dhe janë duke bërë tatuazhe në shtëpi”, tha ajo. Tatuazhierët profesionistë janë duke parë numrin në rritje të tatuazheve, infeksioneve të lëkurës dhe septikemi-së (sepsis), tha ajo, duke shtuar se ajo njeh 2 gra që kanë marrë hepatit C nga bërja e tatuazheve në oborret e shtëpive. Drejtoresha ekzekutive e Hepatitit Australian, Helen Tyrrell, tha se ka pak të dhëna në lidhje me infeksionin nga hepatitet nëpërmjet tatuazheve. “Mund të jetë një nxitje për një nivel të ri të epidemi-së së hepatitit C – ne thjesht nuk e dimë”, tha ajo.

****

Hepatiti B

Hepatiti B tashmë është i njohur si sëmundja më e zakonshme në botë që mund të parandalohet nga vaksinim-i. Hepatiti B është një sëmundje serioze, që shkakton shumë vdekje nga dështimi kronik i mëlçisë dhe kancer-i mëlçisë.

Kush duhet të vaksinohet?

Ekziston një debat i madh se kush duhet ta bëjë vaksinë-n e hepatitit B. Virusi që shkakton sëmundjen është marrë nëpërmjet kontaktit me lëngjet e trupit me një person të infektuar. Kjo do të thotë se disa njerëz, p.sh. punonjësit e spitalit dhe ato që punojnë në qendrat e transfuzion-it të gjaku-t, janë në një rrezik të lartë. Njerëzit që i injektojnë vetes drogë dhe kanë shumë partnerë janë më shumë të prekur nga hepatiti B. Vaksinimi është shumë i rekomandueshëm.

Rekomandimet

Shumë ekspert-ë rekomandojnë vaksinimin e gjerë për të gjithë komunitetin, duke filluar me bebet e sapolindura (sipas OBSH-së i porsalindur konsiderohet fëmija gjatë katër javëve të para të lindjes). Adoleshentët dhe të rriturit, ndoshta për shkak të jetës së tyre, janë menduar që të jenë një grup që kanë një nevojë të domosdoshme ndaj vaksinës së hepatitit B. Nëse jeni të shqetësuar në lidhje me rreziqet e hepatitit B për veten dhe fëmijën, flisni me mjekun.

Vaksina e hepatitit B

Hepatiti B është një sëmundje serioze virale që prek mëlçinë. Hepatiti nënkupton inflamim të mëlçisë. Ndërkohë që 50% e të rriturve të infektuar mund të shfaqin simptoma në fazën fillestare të infeksionit të hepatitit (fazën akute), fëmijët zakonisht nuk shfaqin fare simptoma. Vazhdimisht, disa njerëz mund të kenë patur hepatitin B pa e ditur; megjithatë, testet e gjaku-t janë të pranishme për ta kontrolluar këtë gjendje.

Cilat janë simptomat e hepatitit B?

Simptomat e sëmundjes akute që rezultojnë nga infeksioni i hepatitit B mund të përfshijnë verdhëzën (një zverdhje të lëkurës dhe të syve), temperaturë, përzierje, të vjella, urinë të errët, një skuqje të lëkurës ose të nyjeve dhe dhimbje muskujsh. Ato gjithashtu mund të përjetojnë dhimbje në pjesën e sipërme të barkut. Në përqindje të vogël të rasteve, infeksioni mund të çojë në dështimin e mëlçisë. Megjithatë, disa njerëz nuk kanë fare simptoma ose shumë pak.

Bartësit e virusit të hepatitit B

Mbi 10% e të rriturve të infektuar dhe 90% e të sapolindurve të infektuar (sipas OBSH-së i porsalindur konsiderohet fëmija gjatë katër javëve të para të lindjes) mund ta bartin virusin në sistemin e tyre për shumë vite pa e ditur – ato nuk kanë simptoma për t’i vënë ato në dijeni. Një bartje e tillë e sëmundjes çon në faktorë potencialë më të rëndë shëndeti, në shpërndarjen e sëmundjes, si edhe shton rrezikun e zhvillimit të hepatitit (inflamacion i mëlçisë) dhe më vonë të kancer-it të mëlçisë.

Si përhapet hepatiti B?

Hepatiti B është gjetur në lëngjet trupore, siç është gjaku dhe djersa dhe bartet nga ato duke mos shfaqur asnjë lloj simptome. Hepatiti B mund të transmetohet në mënyra të ndryshme, duke përfshirë:

-Gjilpërat dhe shiringat e kontaminuara (si p.sh. gjatë injektim-it të drogave);

-Marrëdhëniet seksuale (veçanërisht seksit anal);

-Kalimin e infeksionit nga mamaja tek fëmija gjatë procesit të lindjes;

-Të ushqyerit me gji;

-Kontaktin gjak me gjak (nëpërmjet plagëve të hapura);

-Kontaktin ndërmjet fëmijëve me plagë të hapura;

-Mjetet jo-steril-e, si p.sh. ato të përdorura për tatuazhe dhe pircing; ose

-Ndarjen e gjërave personale, si p.sh. brisqet ose furçat e dhëmbëve.

 

Si mund të parandalohet Hepatiti B?

Mënyra më efektive për parandalimin e shpërndarjes së hepatitit B është nëpërmjet vaksinim-it. Vaksinimi është veçanërisht shumë i rëndësishëm në grupet me rrezik të lartë, dhe konkretisht si më poshtë:

-Punonjësit e kujdesit shëndetësor, policët, që mund të jenë të ekspozuar ndaj këtij virusi;

-Stafit të personave me aftësi të kufizuar;

-Të burgosurve;

-Përdoruesve të injektimit të drogë-s;

-Njerëzve me HIV (human immunodeficiency virus);

-Njerëzve me sëmundje që kanë nevojë për marrje gjaku;

-Njerëzve me hepatitin C dhe me sëmundjen kronike të mëlçisë;

-Përfituesve të transplatit të mëlçisë;

-Njerëzve që kanë një kontakt shtëpiak me një bartës të sëmundjes;

-Njerëzve që janë në rrezik të marrjes së sëmundjes nëpërmjet seksit me një person të infektuar;

-Foshnjave dhe grupeve etnike, kur norma bartëse e hepatitit B është më e madhe se 2%, ose njerëzve që adoptojnë fëmijë edhe nga jashtë;

-Fëmijëve të sapolindur që e marrin atë nga mamaja.

 

Kur duhet të vaksinohet fëmija?

Rekomandohet se vaksinimi i hepatitit B të bëhet që në lindje. Tre doza të tjera duhet të jepen kur fëmija të jetë 2, 6 ose 12 muajsh. Për shkak se imunitet-i i vaksinimit zgjat për një kohë të gjatë, fëmija nuk do të kërkojë një vaksinim tjetër kur të arrijë moshën e adoleshencës. Megjithatë, fëmijët të lindur më parë se data 1 Maj 2000, duhet të vaksinohen kur ato të jenë ndërmjet moshës 10 dhe 13 vjeçare.

Cilat janë rreziqet?

Efektet anësore më të zakonshme të vaksinimit janë plagët rreth zonës së injektimit, një temperaturë e lehtë, dhimbje nyjesh, një ndjenjë e të mos ndjerit mirë. Megjithatë, rreziku i mos-imunizim-it të fëmijës është më i madh, pasi hepatiti B është një sëmundje serioze me pasoja potenciale kërcënuese për jetën.

*****

Infeksioni kronik i hepatitit B zvogëlon ngarkesën virale

Pjesa më e madhe e të rriturve që janë të infektuar me virusin e hepatitit B, shërohen plotësisht nga infeksioni dhe zhvillojnë imunitet ndaj virusit. Por disa njerëz (zakonisht disa foshnja dhe fëmijë) nuk e kanë mundësinë për të pastruar virusin nga trupi i tyre dhe zhvillojnë një infeksion kronik afatgjatë.

Infeksioni kronik i hepatitit B mund të rezultojë në komplikacion-e siç është ciroza dhe kancer-i mëlçisë. Ekspert-ët në sëmundjen e mëlçisë kanë zbuluar se sasia e virusit të hepatitit B në gjak – ndihmon në përcaktimin e  zhvillimit të komplikacioneve.

Ilaçet siç janë pegylated interferon luajnë një aspekt të rëndësishëm në trajtimin kronik të hepatitit B, sepse ata mund të ndalojnë virusin e hepatitit B duke zvogëluar sasinë e virusit të hepatitit B në gjak. Këto medikamente antivirale mund të ndalojnë përparimin e sëmundjes së mëlçisë dhe parandalimin e kancerit të mëlçisë.

Ekzistojnë shumë njerëz që jetojnë me sëmundjen kronike të hepatitit B, që nuk janë duke u trajtuar dhe përballojnë një rrezik në rritje të komplikacioneve dhe të vdekjes. Nëse keni infeksionin kronik të hepatitit B, shkoni tek mjeku. Ai mund t’ju këshillojë se cila nga trajtimet antivirale mund të jetë i përshtatshëm për ju.

Gjithashtu, është e rëndësishme për të mbajtur mend se hepatiti B është një sëmundje ngjitëse. Nëse keni hepatitin kronik B, duhet të siguroheni se çdo njeri që është në kontakt të ngushtë me ju është i vaksinuar ndaj kësaj sëmundjeje. Vaksina e hepatitit B është një rutinë fëmijërie.