Ana e panjohur e historisë së familjes mbretërore shqiptare

Susan Cullen-Ward është harruar në masë të madhe tanimë, por për gjysmën e dytë të jetës së saj ajo kërkoi të njihej si mbretëreshë shqiptare përmes martesës së saj në vitin 1975 me Mbretin e mërguar Leka I.

Tre dekada përpara se menaxherja e agjencisë së reklamave Tasmanian, Mary Donaldson të martohej me Princin e Kurorës së Danimarkës Frederik, Cullen-Ward u bë bashkëshortja e pretendentit për një fron tjetër evropian.

Ajo pretendoi se kishte prejardhje nga Mbreti Edward I I Anglisë – i njohur si Edward Longshanks, që ishte kushëriri i nëntë i Mbretëreshës Elizabeth II.

Por martesa e vajzës provinciale  me Lekën I, as nuk i afrohej përrallës romantike midis një princi dhe një personazhi çfarëdo.

Çifti “mbretëror” fotografuar në fejesën e tyre.

Ajo pretendoi se kishte prejardhje nga Mbreti Edward I I Anglisë – i njohur si Edward Longshanks, që ishte kushëriri i nëntë i Mbretëreshës Elizabeth II.
Por, martesa e vajzës provinciale me Lekën I, as nuk i afrohej përrallës romantike midis një princi dhe një personazhi çfarëdo.

Princesha Mary e Danimarkës (foto me bashkëshortin Frederik) mund të bëhet mbretëresha e parë me origjinë australiane, por Susan-Cullen Ward u përpoq për vite me rradhë të pretendojë nderin mbretëror.

Në fillim të këtij muaji, Mbretëresha Margrethe e Danimarkës e bëri Princeshën Mari një regjente, duke e lejuar atë të kryejë detyrat si kryetare shteti. Mary, 47 vjeç, do të bëhet Mbretëresha e Danimarkës kur 51-vjeçari Frederik do të ngjitet në fron pas vdekjes ose abdikimit të nënës së tij.

Rruga drejt mbretërisë e Susan nuk do të ishte kurrë kaq e qetë.

Susan Barbara Cullen-Ward lindi në Waverley të Sidneit në vitin 1941 dhe u rrit pranë Cumnock, një qytet i vogël me 200 shtëpi 57 km në veri-perëndim të Orange në perëndimin qendror të New South Wales.

Ajo ishte e treta e pesë fëmijëve nga një familje vendase. Susan ndihmonte prindërit e saj Phyllis dhe Alan në pronën e tyre prej 2023 hektarësh, shkoi në shkollën fillore në Baldry dhe u regjistrua në gjimnazin në Presbyterian Ladies College (PLC) në Orange.

Pasi u diplomua, ajo u mësuese arti, studioi dizajn në Kolegjin Teknik të Sidnejt lindor dhe u morr me dekorimin e brendshëm.

Susan Barbara Cullen-Ward lindi në Waverley të Sidneit në vitin 1941 dhe u rrit pranë Cumnock, një qytet i vogël me 200 shtëpi 57 km në veri-perëndim të Orange në perëndimin qendror të New South Wales.

Cullen-Ward u takua me Lekën në një darkë në North Shore në fund të viteve 1960. Në të vërtetë, nuk ishte dashuri në pamje të parë. Ajo i tha nënës së saj se i diplomuari 205.7cm (6’9 “) në Kolegjin Ushtarak Mbretëror Sandhurst, i cili fliste shtatë gjuhë të huaja, dukej si “djalosh”.

Një martesë e parakohshme përfundoi në divorc pas tre vjetësh.

Leka ishte djali i vetëm i Ahmet Zogut, një prijës mysliman që në vitin 1928 e shpalli veten Mbreti Zogu I, dhe bashkëshorten e tij mbretëreshë, Konteshën Geraldine Apponyi de Nagyappony.

Zog ishte monarku i parë i Shqipërisë pasi fitoi pavarësinë nga Perandoria Osmane, por që u largua nga atdheu në vitin 1939 kur fashistët e Italisë pushtuan shtetin ballkanik.

Qeveria komuniste e Shqipërisë rrëzoi monarkinë në vitin 1946, por Mbreti Zog, i cili vdiq në Paris në vitin 1961, dhe më pas Leka, këmbëngulën që ata ishin sovranët legjitimë të vendit.

Pas vdekjes së Zogut, Leka u shpall “Mbret i Shqiptarëve” nga një asamble kombëtare, ndërsa ishte në mërgim, duke u betuar për besnikëri në Hotelin Bristol në Paris.

Cullen-Ward u takua me Lekën në një darkë në North Shore në fund të viteve 1960. Në të vërtetë, nuk ishte dashuri në pamje të parë.

Ajo i tha nënës së saj se i diplomuari 205.7cm (6’9 “) në Kolegjin Ushtarak Mbretëror Sandhurst, , i cili fliste shtatë gjuhë të huaja, dukej si “djalosh”.

Lista e miqve të ftuar në martesën në Biarritz, Francë përfshinte mbretërinë e mërguar nga e gjithë Evropa, si dhe anëtarët e familjes Cullen-Ward. Në foto janë Leka, Susan dhe djali i tyre, Leka II në Afrikën e Jugut.

Sesi Leka e shpëtoi veten është një mister. Ishte përfolur gjatë se me kalimin e viteve ai kishte marrë ndihmë nga miqtë, përfshirë Shah-in e Iranit, Presidentin e Shteteve të Bashkuara, Richard Nixon, i cili ishte një kushëri i largët, si edhe nga CIA.

Por dyshja u bënë miq dhe do të takoheshin sa herë që Leka vizitonte Australinë.

Cullen-Ward u transferua në Paris në vitin 1971 për të studiuar artet e bukura në Sorbonne, por hoqi dorë nga studimet për të pikturuar në Spanjën veriore. Ajo më vonë u transferua në Madrid dhe u takua përsëri me Lekën.

“Gjatë trajnimit tim si një udhërrëfyes turistik, ne u dashuruam. Ai kërkoi që të mos vazhdoja me këtë punë dhe më vonë u martuam.”- tha ajo dikur.

Lista e miqve të ftuar në martesën në Biarritz, Francë përfshinte mbretërinë e mërguar nga e gjithë Evropa, si dhe anëtarët e familjes Cullen-Ward.

Leka, i cili ishte i porsalindur kur iku nga Shqipëria me babanë e tij, e shpalli Susan mbretëreshën e tij, megjithëse ajo kurrë nuk e kishte parë vendin, njerëzit e të cilit ajo gjoja sundonte.

Ai me dashuri e quajti atë “Roo”, ndërsa ajo iu referua atij në publik si “Madhëria e Tij”.

Pas dasmës, Mbretëresha Susan u tha gazetarëve: “Unë nuk ndjehem si një mbretëreshë. Ndihem një nuse e lumtur”. “Asgjë nuk ka ndryshuar, përveçse unë kam përgjegjësinë të ndihmoj Madhërinë e Tij të kthehet përsëri në fronin e vendit të tij.”

Zog ishte monarku i parë i Shqipërisë pasi fitoi pavarësinë nga Perandoria Osmane, por që u largua nga atdheu në vitin 1939 kur fashistët e Italisë pushtuan shtetin ballkanik.

Pas dasmës, Mbretëresha Susan u tha gazetarëve: “Unë nuk ndjehem si një mbretëreshë. Ndihem një nuse e lumtur”. “Asgjë nuk ka ndryshuar, përveçse unë kam përgjegjësinë të ndihmoj Madhërinë e Tij të kthehet përsëri në fronin e vendit të tij.”

Çifti u vendos me shtëpi në Madrid, por në vitin 1979 iu kërkua të largoheshin nga Spanja, pasi autoritetet kundërshtuan arsenalin personal të armëve të Lekës. Kjo nuk ishte hera e parë apo e fundit që magjepsja e Lekës për armët do t’i hapte telashe.

Leka e përshkroi veten si një komisioner ndërkombëtarë mallrash dhe më vonë si një importues / eksportues i makinerive të rënda, por kaloi dekada duke mohuar se ishte një tregtar armësh.

Shpeshherë i armatosur rëndë, madje edhe kur udhëtonte jashtë vendit, Leka u arrestua në Bangkok në vitin 1977 për grumbullimin e armëve ushtarake të zjarrit, përfshirë armë M16 dhe granata dore.

Një herë, pasi fluturoi në Gabon, në bregun perëndimor të Afrikës Qendrore, avioni i Lekës ishte i rrethuar nga trupat vendase, nga të cilat ai kishte frikë se ishin paguar për ta rrëmbyer.

Leka largoi kërcënimin kur u shfaq tek dera e aeroplanit duke mbajtur një raketë-hedhës. Një oborrtar dikur vëzhgoi “mbretin”: “Nga momenti kur ai lindi, kishte një armë nën jastëk dhe ai e ka mbajtur atë gjithë jetën.”

Sesi Leka e shpëtoi veten është një mister. Ishte përfolur gjatë se me kalimin e viteve ai kishte marrë ndihmë nga miqtë, përfshirë Shah-in e Iranit, Presidentin e Shteteve të Bashkuara, Richard Nixon, i cili ishte një kushëri i largët, si edhe nga CIA.

Çifti dhe nëna e mbretit, Mbretëresha Geraldinë u zhvendosën në një kompleks të sigurt pranë Johannesburg, ku lindi djali i tyre, Princi Leka, Leka në 1982.

Pas problemeve të tyre në Spanjë, Leka dhe Susan u detyruan të largoheshin nga Rodezia (tani Zimbabve) kur erdhi në pushtet Robert Mugabe, para se të vendoseshin në Afrikën e Jugut. Çifti dhe nëna e mbretit, Mbretëresha Geraldinë u zhvendosën në një kompleks të sigurt pranë Johannesburg, ku lindi djali i tyre, Princi Leka, Leka në 1982.

Ndërsa në Afrikën e Jugut familja mbrohej nga qen roje dhe truproja të armatosur. Në vitin 1999 Leka u akuzua nga autoritetet e Afrikës së Jugut për posedim të armëve AK-47 dhe granata hedhëse.

Qeveritë e njëpasnjëshme australiane nuk pranuan ta njohin Cullen-Ward si mbretëreshë shqiptare, gjë që e bëri të vështirë kthimin e saj në Australi, situatë që ajo e përshkroi si “personalisht shumë, shumë lënduese”.

Qeveritë e njëpasnjëshme australiane nuk pranuan ta njohin Cullen-Ward si mbretëreshë shqiptare, gjë që e bëri të vështirë kthimin e saj në Australi, situatë që ajo e përshkroi si “personalisht shumë, shumë lënduese”.

“Qeveria këmbënguli që unë të kem një pasaportë australiane dhe burri im më lejoi të udhëtoja me mjetin identifikues që ishte nën emrin ‘Mbretëresha Susan’,” tha ajo dikur. “Por kur e rinovuan atë, pati një çrregullim burokratik dhe është në emrin e Susan Cullen-Ëard, iemartuar me mbretin Leka.Kam frikë se ky dokument është një mohim i sovranitetit tim, i cili është kundër Kushtetutës shqiptare dhe gjithçka që familja jonë dëshiron.”- shtoi ajo.

Ky bllokim dokumenti identiteti u zvarrit me vite. Në 1997-n, Komisioni i Lartë australian në Pretoria ishte përgatitur të lëshonte një pasaportë në emrin vajzëror të Cullen-Ward ose si “Madame Susan Zogu”, emri i familjes mbretërore të Shqipërisë.

“Asnjë nga këto mundësi nuk është e pranueshme në asnjë mënyrë,” tha Cullen-Ward në atë kohë. “Dhe unë mund të fyehem nga bashkatdhetarët e mi, veçanërisht pasi Australia është një monarki kushtetuese.”

“Duhet mbajtur mend gjithashtu se kushëriri jonë, Mbretëresha Elizabeth e Australisë, na dërgoi një telegram urimi me rastin e martesës sonë.”

Përfundimisht, Ministri i Jashtëm Andreë Peacock ndihmoi në lëshimin e një pasaporte në emrin e “Susan Cullen-Ward, e njohur si Mbretëresha Susan”.

Që kur ishte katër vjeç, Leka junior u kërkua të nënshkruajë një marrëveshje se ai nuk do t’i drejtohej asnjë grupi disidentësh shqiptarë gjatë një udhëtimi drejt Australisë për të vizituar gjyshin e tij që dergjej në shtratin e vdekjes.

Nga fundi i viteve 1990, Cullen-Ward ishte kthyer në Cumnock vetëm një herë që nga martesa e saj dhe vetëm vëllai i saj John dhe gruaja e tij Diane ende jetonin në atë zonë.

Ata kishin pak kontakte me të afërmin e tyre të supozuar mbretëror.

“Unë nuk e kam parë motrën time qëkur babai ynë  vdiq, rreth 10 vjet më parë,” tha Z. Cullen-Ward në 1997-n. Ai mori një kartë urimi për Krishtlindje çdo vit.

Nuk kishte asnjë armiqësi midis tyre, por të pasurit një mbretëreshë si motër “nuk është në krye të listës time të përparësive”, tha Z. Cullen-Ward.

“Kjo është jeta e saj, pa dyshim që ajo është e lumtur me të dhe unë jam i lumtur me timen”.

Shokët e shkollës, Jan Gibson dhe Lyn Munro e kujtojnë si “një vajzë të shkëlqyer”. “Unë mendoj se Shqipëria ishte shumë me fat,” tha zonja Munro.

Pas rënies së komunizmit, Leka bëri përpjekje të pasuksesshme për t’u rikthyer në Shqipëri në 1993-n dhe përsëri në 1997-n,  kur vendi refuzoi një kthim në monarki.

Çifti mbretëror më në fund u kthye në Shqipëri në vitin 2002 pasi u ftua nga Parlamenti.

Djali Leka II, i cili gjithashtu mori pjesë në Sandhurst dhe ka punuar si këshilltar i një prej Presidentëve të Shqipërisë, pasoi babanë e tij si kryetar i Shtëpisë së Zogut, dhe si Mbreti titullar i shqiptarëve. Leka II u martua me aktoren dhe këngëtaren shqiptare Elia Zaharia në vitin 2016.

Cullen-Ward u diagnostikua me kancer në mushkëri dhe vdiq në shtëpinë e saj në periferi të Tiranës, kryeqytetit shqiptar, në 2004-n. Ajo ishte 63 vjeç.

“Madhëria e saj Susan I Zog nuk është më me ne,” njoftoi zëdhënësi Fluturak Germenji.

Leka nuk e morri kurrë fronin por jetoi nëntë vitet e fundit të jetës së tij në Shqipëri. Ai u tërhoq nga jeta publike në 2005-n  dhe vdiq nga një atak në zemër në 2011-n. Ai ishte 72 vjeç.

Djali Leka II, i cili gjithashtu mori pjesë në Sandhurst dhe ka punuar si këshilltar i një prej Presidentëve të Shqipërisë, pasoi babanë e tij si kryetar i Shtëpisë së Zogut, dhe si Mbreti titullar i shqiptarëve.

Leka II u martua me aktoren dhe këngëtaren shqiptare Elia Zaharia në vitin 2016.

Cullen-Ward u diagnostikua me kancer në mushkëri dhe vdiq në shtëpinë e saj në periferi të Tiranës, kryeqytetit shqiptar, në 2004-n. Ajo ishte 63 vjeç.

Përbërja e familjes mbretërore të Shqipërisë

Zog I u shpall Mbret i Shqiptarëve në 1928-n dhe u detyrua të mërgonte në 1939-n. Zog dhe gruaja e tij Geraldine patën një djalë, Leka, i cili u shpall mbret me vdekjen e babait të tij në vitin 1961.

Leka dhe bashkëshortja e tij Susan Cullen-Ëard kishin një djalë, Leka, i cili mori fronin pas vdekjes së Leka I në 2011.

Leka II është e martuar me këngëtaren dhe aktoren Elia Zaharia.

Burimi i informacionit: Daily Mail