Nga Klodian Tomorri

Lulëzim Basha ka akuzuar publikisht qeverinë se do t’i japë 430 milionë euro koncesionit të incineratorit në Tiranë. Kjo akuzë ju nënshtrua një fact checking-u në emisionin investigativ Top Story.

Sipas investigimit, kjo akuzë është një mashtrim i madh. Në dokumentar ilustrohej me tabelë se në Tiranë depozitohen 800 ton mbetje në ditë. Për çdo ton, koncesionari përfiton 29 euro të ardhura. Kjo, ilustrohej në investigim, do të thotë se në një vit koncesioni do të ketë rreth 8.4 milionë euro të ardhura, ndërsa për të gjithë periudhën 30 vjecare, të ardhurat totale që përfiton kompania koncesionare do të jenë 254 milionë euro.

Nga këto të ardhura investigimi, ka zbritur 125 milionë euro kosto për ndërtimin e incineratorit dhe 90 milionë euro të tjera shpenzime administrative dhe mirëmbajtje, duke dalë në përfundimin se fitimi i kompanisë koncesionare do të jetë rreth 30-50 milionë euro për të gjithë jetëgjatësinë e koncesionit. Përmes këtyre llogarive, dokumentari investigativ rrëzonte kështu akuzat e Lulëzim Bashës se incineratori do të marrë 430 milionë euro.

Në fakt, kjo llogari është e cunguar dhe ka pasaktësi. 

Pasaktësia e parë shumë e madhe, qëndron në faktin se janë llogaritur si të ardhura totale për koncesionarin vetëm të ardhurat që ai përfiton nga tarifa 29 euro për çdo ton mbetje që depozitohet në Sharrë. Por pyetja që shtrohet natyrshëm është çfarë bën një incinerator dhe për çfarë shërben investimi 128 milionë euro për ndërtimin e tij?

Përgjigja është shumë e thjeshtë. Incineratori djeg mbetjet dhe prej tyre prodhon energji. Kjo energji shitet duke sjellë të tjera të ardhura. Sipas studimit të fizibilitetit, të përpiluar nga vetë kompania koncesionare, në të gjithë jetëgjatësinë e kontratës, incineratori do të prodhojë 19 milionë MË energji elektrike.

Nga shitja e kësaj energjie, kompania do të arkëtojë 133 milionë euro të ardhura. Pra 254 milionë euro nga tarifa e depozitimit të mbetjeve plus 133 milionë euro të tjera bëjnë 387 milionë euro të ardhura për koncesionarin.

Pasaktësia e dytë është supozimi se sasia e mbetjeve që depozitohen në Sharrë do të qëndrojë e njëjtë për 30 vitet e ardhshme, pra 800 ton në ditë. Por Tirana rritet dhe po kështu edhe sasia e mbetjeve.

Në fakt, kur u dha kontrata koncesionare, vetëm dy vjet më parë, sasia e mbetjeve ditore në Tiranë ishte sipas vetë studimit të fizibilitetit të kompanisë, 700 tonë në ditë. Sot në vetëm dy vjet shifra ka kërcyer në 800 ton në ditë ose rreth 14 për qind më shumë.

Në 30 vjet sasia do të rritet edhe shumë më tepër dhe me një formulë pak komplekse në exel, gjen se kjo rritje do të gjenerojë dhjetra milionë euro të tjera të ardhura mbi nivelin 254 milionë euro që llogarit investigimi.

Pasaktësia e tretë lidhet me të ardhurat nga depozitimi i dherave të ndërtimit. Sot çdo ton dhe i gërmuar në Tiranë, depozitohet me detyrim në Sharrë. Për këtë ndërtuesit paguajnë 480 lekë për ton. Ky është një biznes shumë i madh, i cili sjell miliona euro shtesë për koncesionarin.

Së fundmi, në llogaritje është harruar edhe një burim shumë i rëndësishëm të ardhurash. Shitja e skrapit. Sipas vetë llogarive që kompania koncesionare ka bërë në studimin e fizibilitetit për 30 vjet ajo do të përfitojë 78 milionë euro nga shitja e skrapit.

Nëse shton të gjithë këto flukse të ardhurash, atëherë del se të ardhurat totale që do të përfitojë kompania koncesionare nuk janë 254 milionë euro, por të paktën 2 herë më shumë. 

Dhe kjo llogari nuk mban parasysh indeksimin e mundshëm nga inflacioni, të drejtën që i është dhënë kompanisë në kontratën koncesionare dhe që sipas KLSH-së mund të sjellë 80 milionë euro të tjera shtesë.

Incineratori është një biznes shumë i madh. Shumë më i madh se 254 milionë euro dhe madje edhe më i madh edhe se sa thotë zoti Basha.

Kjo është arsyeja se pse politika dhe media po përleshen për të shtënë në dorë sa më shumë nga biznesi i plehrave.