Kush e do ende Trumpin?
Përveç 74 milion votuesve në Shtetet e Bashkuara, kush e do akoma Presidentin Donald Trump?
Shumica e evropianëve janë shumë të lumtur kur shohin që po largohet. Por admirimi i tij për autokratët, përbuzja ndaj imigrantëve, pakicat racore dhe myslimanët dhe përbuzja e tij për normat demokratike liberale rritën qeveritë autoritare në Hungari, Poloni, Brazil, Indi dhe Filipine. Vlerësimi i tij për Presidentin Rus Vladimir Putin nuk u vu kurrë në dyshim.
Humbja zgjedhore e Trump është një kthim prapa për të djathtën populiste globale.
Trump gjithashtu gjeti mbështetje midis shumicës së popullsisë në dy vende demokratike, Izraeli dhe Tajvani, ku ai shihej respektivisht si armiku më i fuqishëm i armiqve të tyre, Iranit dhe Republikës Popullore të Kinës.
Kryeministri i krahut të djathtë të Izraelit, Binyamin Netanyahu, mori gjithçka që donte nga administrata Trump. Palestinezët nuk morën asgjë. Mbështetësit më fanatikë të Izraelit në SHBA janë gjithashtu, në përgjithësi, mbështetës të Trump; jo hebrenj amerikanë, të cilët kryesisht votuan për Joe Biden, por të krishterë ungjillorë, të cilët besojnë se Zoti i dha Tokën e Shenjtë Popullit të Zgjedhur, të paktën deri në ardhjen e dytë të Krishtit, pas së cilës hebrenjtë do të duhet të bëhen të krishterë.
Por është në Azinë Lindore ku popullariteti i Trump është më interesant, veçanërisht sepse shumë nga mbështetësit e tij nuk janë as të krahut të djathtë dhe as anti-liberal, shpesh e kundërta.
Edhe këtu, ndikimi i krishterimit luan një rol. Një nga aktivistët më të guximshëm të demokracisë në Hong Kong është sipërmarrësi dhe manjati i gazetave Jimmy Lai.
Që nga dorëzimi i ish kolonisë britanike në Kinë në 1997, Lai ka qenë në ballë të luftës për një liri më të madhe qytetare. Ai është gjithashtu një i kthyer në zjarr katolik i zjarrtë që beson se beteja midis demokracisë dhe diktaturës komuniste kineze është një përplasje civilizimesh midis botës së lirë të krishterë dhe një Kine ataviste, despotike.
Mjaft disidentë të krishterë kinezë kanë po ashtu pikëpamjen e Lait. Ata besojnë se demokracia liberale është një produkt i civilizimit perëndimor, që është e vërtetë. Pikëpamja e tyre se demokracia nuk do të ishte e mundur pa besimin e krishterë është më e diskutueshme. Nocioni se aziatikët nuk mund të jenë demokratë të vërtetë nëse nuk janë të krishterë është në mënyrë të dukshme e rreme.
Por dashuria kineze me Trump nuk është vetëm kaq.
Arsyeja kryesore pse njerëzit admirojnë Trumpin në Hong-Kong, Tajvan, Japoni, Kore të Jugut dhe gjithashtu Kinë, është frika nga regjimi kinez.
Pavarësisht nga mashtrimet e tij sporadike , Trump shihet si njeriu që i qëndroi ballë për ballë Kinës. Kjo është trashëgimia e tij më e rëndësishme në sytë e atyre që besojnë se bota është e ndarë midis dy fuqive të mëdha, njëra akoma demokratike, dhe tjetra komuniste.
Qëndrimet e Koresë së Jugut dhe Japoneze ndaj SHBA janë më ambivalente. Trump ka mbështetësit e tij në ato vende, por, ndryshe nga Tajvani, jo në shumicën e njerëzve.
Marrëdhëniet e Biden me Kinën do të jenë gjithashtu më pak të paqëndrueshme dhe më diplomatike. Por tensionet midis një superfuqie demokratike dhe një autokratike do të mbeten, dhe do të përkeqësohen nëse Kina vazhdon suksesin e saj ekonomik. Në një epokë zhgënjimi në rritje me qeverinë demokratike, Kina është një model joshës për shumë njerëz. Thjesht krahasoni trenat, aeroportet dhe lehtësitë e tjera kineze me infrastrukturën e shkatërruar të Amerikës.
Trenat e Musolinit në mënyrë të famshme (nëse janë apokrife) vrapuan gjithashtu në kohë. Të paktën SHBA-të i kanë treguar botës se shkatërruesi në pushtet ende mund të votohet.
Por nëse Amerika do të mbahet si një model për t’iu kundërvënë sistemit kinez, atëherë presidenti i saj i fundit ka bërë gjithçka që ka mundësi për ta bërë atë të duket si ai më pak tërheqës.
Ian Buruma është autor i librave të shumtë, duke përfshirë Vrasjen në Amsterdam: Vdekja e Theo Van Gogh dhe kufijtë e Tolerancës, Viti Zero: Një Histori e vitit 1945, dhe, së fundmi, Një Romancë në Tokio.
Përkthyer dhe përshtatur nga Project Syndicate/ konica.al
Artikuj të ngjashëm
Më tepër nga kjo kategori
Aktualitet
