“Nëse nuk varrosemi të gjalla, jetojmë të shtypura nga gjykimet dhe luftërat për pushtet shoqërore, rajonale dhe globale”.

“Mami, pse po na bombardojnë?”, më pyeti vajza ime e madhe në vitin 2019, ndërsa koalicioni saudit kryente krime me armë amerikane. Pse? Kjo është pyetja e përjetshme.

Kur filloi fushata ushtarake e mbështetur nga perëndimi dhe e udhëhequr nga Arabia Saudite në mars të vitit 2015, fillova të hartoja një listë të të gjitha mënyrave se si lufta po e vriste konceptin e fëmijërisë në Jemen. Si i largon lufta prindërit nga fëmijët e tyre dhe fëmijët tanë nga ne. Si i plak lufta fëmijët tanë dhe jo vetëm koha.
Në rrugët e Sana’as, has fotografi të të rinjve që dikur lanë fëmijërinë për moshën madhore dhe pastaj jetën për vdekjen, me lule dhe fjalën “martir” që i rrethon imazhet e tyre. Sa herë që kaloj pranë buzëqeshjeve të tyre që veniten, mendoj se sa djem të tjerë do të kalojnë nga loja në rrugë, në fushat e betejës.

Fëmijët që nuk u rekrutuan në ushtri e gjejnë veten duke luftuar një luftë tjetër, ndërsa uria ua lë faqet të zbrazëta dhe sytë e lodhur.  Kjo uri ua vjedh buzëqeshjet nga fytyrat dhe frymëmarrjen nga mushkëritë. Ata bëhen shumë të dobët dhe ecin të kequshqyer e të prekshëm ndaj sëmundjeve.

Nënat në Gaza që humbën fëmijët e tyre nga bombardimet dhe gjenocidi izraelit, i kishin humbur tashmë ata, sepse makina e luftës jo vetëm që përpin mish, gjak dhe shpirtra, por edhe shpresa dhe ëndrra. Ashtu si ne nënat në Jemen, ato i humbën fëmijët e tyre kur vuanin pa ilaçe, të uritura pa bukë, të burgosura padrejtësisht, të torturuara dhe duke mbajtur dhimbjen psikologjike të humbjes së shpresës.

E njëjta gjë vlen edhe për ata që mund t’u mbijetojnë bombardimeve në Gaza, ashtu siç vlen edhe për Jemenin.
Mbijetesa nuk do të thotë të jesh i shpëtuar ose të jetosh vërtet, ashtu si lufta nuk llogaritet nga numri i njerëzve të vrarë kundrejt numrit të atyre që mbijetuan. Të gjitha jetët preken, sepse lufta ka mënyra të panumërta për ta kthyer jetën në vdekje.

Çfarë mundësish kanë ata që i mbijetojnë një bombardimi, kur e vetmja gjë që mbetet është një jetë që ndihet si torturë e ngadaltë, një jetë që është më e keqe se vdekja? E di shumë mirë këtë si një grua që jeton në Jemen: nëse nuk varrosemi të gjalla, jetojmë të shtypura nga gjykimet dhe luftërat për pushtet shoqërore, rajonale dhe globale.

Fuqitë ndërkombëtare janë të vetëdijshme për të gjitha këto, nga Jemeni në Gaza. Shumë prej tyre janë bashkëfajtorë në gjakderdhjen dhe urinë e civilëve, duke përfituar prej kësaj dhe duke armatosur ata që na bombardojnë. Ky është shpjegimi i vetëm për heshtjen dhe mosveprimin e tyre.

Ata nuk duan të dëgjojnë ankesa dhe britma dhimbjeje nga qytetarët e tyre, kështu që i heshtin edhe ata.
Pyetjes së vajzës sime, unë iu përgjigja: “Na konsiderojnë të dobët në këtë botë. Të lehtë për t’u përpirë”.
Ajo dukej e pakënaqur me përgjigjen time, kështu që shtova disa fjalë shpresëdhënëse se si duhet të jemi rezistentë gjatë luftës dhe si do ta rindërtojmë një ditë vendin tonë përmes arsimit.

Duke parë pas, pakënaqësia e saj fillestare pasqyronte lodhjen time nga koha e luftës: pse ne civilët e fajësojmë veten? Ndonjëherë, kur mendja ime ndodhet nën presionin e pyetjeve të tilla, i them vajzës sime: “Blerësit dhe shitësit e armëve janë ata që kanë përgjigjet”.

Po dëshmojmë një kohë kur të fortët marrin atë që duan, duke filluar me shpirtrat e fëmijëve, duke thyer zemrat dhe duke bërë që bota të shembet mbi kokat e nënave. Paqja e vërtetë do të arrihet vetëm kur njerëzit e cenueshëm të njihen si qenie njerëzore dhe jo si shënjestra të interesave të fuqishme dhe lakmisë.

“The Guardian”.