Pleh nga Rudolf Marku

Shkrim nga Edison Ypi

Të mësosh nëse dikush është a s‘është i sëmurë me kancer, një tjetër është a s‘është i çmendur, një i tretë është a s‘është kriminel, nuk është fort e lehtë, ka ca vështirësi. Duhen së paku një radiografi, një mbyllje në çmendinë me procedurat përkatëse, një vendim gjyqësor se ka vrarë të paktën një njeri.
Të mësosh nëse dikush është a s‘është shkrimtar, bën Letërsi apo pleh, është fare e kollajtë. Lexo atë që nuk gabon kurrë, tekstin e tij.
Nuk kisha lexuar asnjë fjalë nga Rudolf Marku.
Mora ta lexoj librin e tij të fundit. Fika televizorin për të mos e nakatosur tekstin e Rudolf Markut me retorikat brilante të Blendi Fevziut, Çim Pekës, Andi Bushatit, Roland Qafokun, apo ndonjë tjetri. Mbylla dritaren të mos më vinte asnjë zhurmë nga jashtë. U rehatova në divan. Hapa librin për të nisur shetitjen në kopështet e magjishme të Letërsisë ku frutat nuk i merr nga asnjë frigorifer por i këput e i ha nga dega me dorën tënde. U nisa pra, pa absolutisht asnjë paragjykim, brenda honeve të harrimit, në fundin e oqeaneve të dëshpërimit, për të lindur e vdekur çdo herë gjatë ngjitjes e zbritjes në qiejt e ëndërrimit.
Pa llogritur kopertinën, gjashtë faqet e para me një listë titujsh të botimeve të tjera nga i njëjti autor, emrat e secilit që për atë libër ka bërë diçka, deri edhe emrin e autores së tablosë ultra moderniste të kopertinës e cila punoka apo jetoka në jo më pak se San Francisco i Kalifornisë, shënime, porosira, kërcënime për mos-kopjim, adresa të hollësihme krejt të panevojshme pa asnjë lidhje me leximin dhe lexuesin, gjëra këto që të komunikojnë ndjesinë se po ta përplasin kokën sa në një mur në tjetrin, e deri tek një shënim i Home Oficce-it që të bën të ditur diçka fort të ngatërruar lidhur me një shqiptar i cili për tu bërë shtetas britanik, megjithse ka dorëzur Pasaportën dhe Çertifikatën e Lindjes, dokumente të mjaftueshme këto për ta krijuar besueshmërinë e nevojëshme lidhur me identitetin e një qytetari të huaj, megjithatë ajo zyrë ka “arësye të tjera”, që të dyshojë “sidomos tek identiteti i tij”, o Allah ç‘tmerr e batërdi.
Megjithë ca fishkëllima të kokës që më shkaktoi ky fillim i skëtërrshëm, nuk mund të sakrifikoja kopështin e shumëpritur të frutave i cili u çfaq më së fundi pas gjithë atyre ferrave, se në fund të fundit, si për çdo kënaqësi, edhe për më të madhen pas asaj të seksit, që është kënaqësia e leximit, që një libër ta shijosh sa më tepër duhet domosdo të lodhesh pak paraprakisht.
Libri në fjalë nis kështu;
“Çdo gjë filloi papritur…”
Mjerë ai të cilit ky fillim i duket normal.
As në letërsinë më të keqe, atë pa asnjë pretendim, nuk mund të gjindet një fillim libri më banal, më mediokër, më i shkujdesur, i pavëmendshëm, i papërgjegjshëm. Ke përgatitur lëngjet e stomakur të mendjes për të shijuar fruta të freskët, por papritmas ndjen se goja të është mbushur me zaje lumi të cilët do-s’do je i detyruar t’i kafshosh dhe t’i hash duke i thyer të gjitha dhëmbët e dhëmballët.
Më tepër se banal, ky fillim është traumatik. Nëse, siç me gjasa ka të ngjarë, me “Çdo” plus “gjë” autori kupton “gjithçka”, kësaj gjithçkaje po t’i shtosh “filloi”, humb orientimin, kuptimin, sensin, ndërsa po t’i shtosh edhe “papritur” humb gjithçka, humb logjikën. “Gjithçka filloi papritur” e degdis lexuesin tek një lloj Big Bang-u pardoksal, të pamundur. Edhe Big Bang-u i supozuar i fillimit të fillimeve nuk mund të ketë filluar “gjithçka papritur”. Fillimin e “gjithçkaje papritur”, e pengon koha, e cila ekziston pikërisht që “gjërat” të mos “nisin”, e aq më pak “ndodhin” papritur, por me rend. Mund të fillojnë papritur fatkeqësira, fatmirësira, qoftë edhe banalitete të veçanta, por kurrsesi nuk mund të fillojë papritur “gjithçka”. Më katastrofikisht se kaq nuk mund të nisi asnjë libër.
“Autobuzin Nr. 10”.
Kujt i duhet o Perëndi, kujt i intereson o Zot, numuri i autobuzit ?!
“Telefoni i tij celular lajmëroi përmes sinjalit se sapo kish arritur një e-mail i ri.
Askush në botë, as kalamajtë e Fejsbukut nuk fusin kurrë kaq shumë pohime evidente në një fjali të vetme.
Pse duhet cilësuar “Telefoni i tij” ? Celulari i tij, sigurisht që ishte i tijë, dhe jo i imi e as i Robert Rakipllarit.
Gjithaq i tepërt edhe cilësimi “celular” përderisa telefoni stacionar nuk mund të merret me vete në autobuz.
“lajmëroi përmes sinjalit”. S’ka celular të lajmërojë përmes ndonjë çange, borie, sirene, këmbane.
“e-mail i ri”. Nuk ka njeri në botë sado të painteresuar për teknologjinë të mos e dijë se nuk ka e-maila të rinj e të vjetër por thjesht e-maila.
“Autobuzi po bënte përpjekje heroike që të mund të shmangte turmën…”
Autobuzat e Londrës nuk bëjnë përpjekje, aq më pak heroike, për të shmangur “turmën”. Nuk ka turma në Londër. Në Londër ka, e shumta, nga tre e nga katër djelmosha nga Kalaja e Dodës që prishin qetësinë e Metrosë, por jo turma. Turma ka në Kandahar, në Lahore, në Bombei, por jo Londër, madje as në Tiranë. Për më tepër, nuk janë autobuzat e Londrës që bëjnë përpjekje për të shmangur “turmën”, por “turmat” për të evituar rreziqet që mund tu vijnë prej autobuzave.
“turmat e njerëzve dilnin me çanta të mëdha në duar…”.
Pa marrë parasysh insistimin për t’i paraqitur londinezët “turma”, nuk kishte asnjë që dilte nga dyqanet e shtrenjta të Londrës me çanta të vogla ndër duar ? Dhe çfarë rëndësie kanë o njeri madhësia e çantve të njerëzve që dlin nga dyqanet ?
“Ndodhej në katin e dytë të Double Decker dhe nuk kishte, as edhe kureshtjen më të voglën që ta hapte postën elektronike në katin e dytë të autobuzit”.
Kaq i rëndësishëm paska qënë udhëtimi në katin e epërm, dhe jo të dytë si thotë autori, sa brenda së njëjtës fjali të përsëritet dy herë se në cilin kat udhëtonte protagonisti ? Çfarë lidhje ka mungesa e kurreshtjes për të parë postën elektronike me katin e autobuzit dhe me sa kate ishte autobuzi ? A do ta kishte protagonisti kureshtjen e munguar të katit të dytë në katin e parë ?
Edhe nëse kemi të bëjmë me dikend që s’ka asnjë kureshtje ndaj postës elektronike dhe, siç lihet e nënkuptuar, celularit në përgjithësi, celulari mund të heshtet me një prekje, ose fundja të mos e mbajë me vete, a të mos ketë fare celular. Celulari është vërtet plot e përplot me monstruozitete kaurreske, por nuk të pengon aspak ta heshtësh a të mos e kesh.
“Përpiqej të mbante një distancë të respektueshme ndaj paisjeve elektronike”.
Celulari, kompjuteri, televizori, janë vegla o burr’i dheut. “distancë e respektueshme” ndaj një vegle është qurravitje ortografike e pështirë.
“Një vajzë e dhjamur…”.
Ka vajza me kile të tepërta. Ka vajza të pabukura. Nuk ka vajza të dhjamura. Mjerë ai që nuk e di se kjo etikë ekziston.
“për ta lexuar ose, të paktën, për ta parë e-mailin”.
Cili është ndryshimi mes “të lexuarit” dhe “ të parit” të një e-maili ?!
Deri këtu, 12 rreshta e gjysëm nga libri i Rudolf Markut.
Nuk munda të lexoj asnjë gërmë tutje. As për gjithë arin e botës. Edhe sikur Merilin Monroja të ngrihej nga varri të më thoshte aman lexo edhe një rrjesht nga libri i Rudolf Markut se do fle një muaj rrjesht natë për natë në një krevat me ty.
Po ta vazhdoja leximin, do qorrohesha, do shurdhohesha, koka do më shpërthente, gjaku do më plaste do vdisja.
E shkruara e Rudolf Markut nuk është Letërsi. Është një shkretëtirë e shkretëtirtë krejt e sheshtë, pa asnjë dunë rëre, asnjë oaz, asnjë deve, asnjë beduin, asnjë mirazh, asnjë qëllim.
Teksti i Rudolf Markut nuk është tekst. Teksti i Rudolf Markut është një pshurrje që aty derdhet aty mbetet, ose, e shumta, shkon me dredha deri tek kafeneja më e afërt ku Rudolf Marku dhe të ngjajshmit e tij i bëjnë qefin njëritjetrit.
Letërsia kërkon ndjeshmëri, dhëmshuri, mëshirë, stil, sugjestion, marramendje, përkushtim, vetmohim, që Rudolf Marku nuk i ka.
Rudolf Marku nuk është asgjë tjetër përpos një grafoman i rëndomtë, dhe libri i tij asgjë më tepër se një mal me pleh.
S’po thotë kush që Rudolf Marku të shkohet në hell të piqet në zjarr të ngadaltë, apo t’i pritet mishi me gërshërë për ta bërë sallam, as të ngrihet Koçi Xoxja nga varri ta dënojë Rudolf Markun me 120 varje dhe 250 pushkatime. Rudolf Marku nuk duhet të shkruaj. Kaq.