Alfred Lela

Në mitologjinë greke, kthimi i Iasonit në vendlindje do të thoshte fundin për mbretin Pelias, të cilit orakulli i kishte parathënë se vdekja do t’i vinte nga ‘një njeri me një sandale’. Jasoni rikthehej për të marrë fronin e mbretit, i uzurpuar padrejtësisht nga Pelia, gjysmëvëllai i të atit. Mbreti i vendos një kusht Iasonit, duke i premtuar kthimin e fronit nëse ai sillte lëkurën e dashit të artë, e cila ruhej nga një dragua që nuk flinte kurrë.

Vazhdimi është histori, por ky episod mitologjik rrëfehet këtu për të bërë një lidhje mes ‘këmbëzbathurve’ Iason dhe Edi. Ashtu si Pelia duhej të ruhej nga ‘njeriu me një sandale’, a mos edhe ne duhet të kemi kujdes nga burri me një këpucë? Ndryshe nga Iasoni dhe Argonautët (u quajtën kështu për nder të anijes Argos me të cilën udhëtuan për të marrë lëkurën), Rama me të tijtë na e kanë premtuar disa herë trofeun e artë. Rreziku i tyre, ose më saktë i yni, është te të moskuptuarit se, nëse trofeu i premtuar nuk sillet me herën e parë, dhe as të dytën, e treta flet për trashësinë tonë.

Nëse heronjtë e mitologjisë do të vriteshin në përpjekje që herën e parë, ne të zakonshmit e pasmodernitetit (i cili dallohet nga mungesa e narrativave të mëdha-si kthimi i lëkurës së artë, për shembull), nuk mund të kërkojmë vdekjen e ‘heronjve’, por mjaftohemi me mënjanimin.

I cili vjen më së pari nga të kuptuarit se Rama nuk është Iasoni që shfaqet për herë të parë në ishull me një sandale përvujtnie, dhe po ashtu, njërën këmbë zbathur, niset në kërkim të së pamundurës. E kundërta është e vërtetë: Rama vjen si Iason i rimishëruar, për herë të tretë tashmë. Një herë i rilindur, një herë në kërkim të timonit të anijes (të argonautëve!!!)) dhe, tani për të tretën, me një këpucë. Metafora apo nënteksti me shollën e ngrënë të këpucës së kryeministrit është, në thelbin e vet, mitologjiko-politik. Ashtu si Iasoni të cilit i ra sandalja në ujë duke ndihmuar një plakë të kalonte lumin (perëndesha Hera e maskuar), edhe Rama e ‘humbet’ tabanin e këpucës në përpjekje për të shpëtuar Shqipërinë.

Trofeu që kërkon Iasoni është ndihma e zotave për të rimarrë fronin e mbretërisë, dhe po të njëjtën gjë duket se lyp edhe Rama. Por, të dy mund ta kenë këtë shans vetëm njëherë. Madje Rama i ka konsumuar dy herë trofetë dhe është në kërkim të të tretit. Herën e dytë dyshohet se e ka bërë me ndihmën e ‘zotave’ të maskuar si ‘çamët e Dibrës’ apo ‘niçet’ e Shijakut, ndërsa të tretën…me argonanutët e vet të ardhur sakaq nga darka e Nusretit.

Ruhuni nga burri me një këpucë! Sidomos kur atij nuk i është marrë përdhunisht mbretëria, por në të kundërt i është dhënë dy herë.

Hiq rastin kur ai vjen me lëkurën e artë dhe na e dorëzon para se të kërkojë diçka në këmbim.