Përparimi i sëmundjes së Alzheimerit mund të përshpejtohet pasi depozitat e hekurit ndërtohen në tru, zbulon një studim i ri, duke lënë të kuptohet një rol të mundshëm të mineralit në rënien mendore.

Duke përdorur skanimet e MRI të 200 të moshuarve me dhe pa Alzheimer, studiuesit zbuluan se ata me sëmundje zakonisht kishin nivele më të larta të hekurit në pjesë të ndryshme të trurit. Dhe 17 muaj më vonë, pacientët me Alzheimer që kishin pasur një akumulim më të madh hekuri me kalimin e kohës gjithashtu prireshin të shfaqnin një rënie mendore më të shpejtë. Ekspertët theksuan se nuk është e qartë nëse grumbullimi i hekurit ndihmon në shkaktimin e simptomave të përkeqësimit: Për shembull, ai mund të jetë vetëm një shenjë e degjenerimit të përgjithshëm në trurin e prekur nga Alzheimeri. Por gjetjet shtojnë prova që lidhin grumbullimin e hekurit me rënien e të menduarit dhe të kujtesës.

“Nivelet e hekurit në tru janë si “pllakat” amiloide dhe tangulat neurofibrilare – një tipar patologjik që është i lidhur me [Alzheimer],” shpjegoi Dr Ashley Bush, drejtor i Qendrës Kërkimore të Dementia Melbourne në Australi.

“Pllakat” amiloide dhe tangulat neurofibrilare janë depozita anormale të proteinave që ndërtohen në trurin e njerëzve me Alzheimer. Nuk është e qartë nëse ato shkaktojnë sëmundjen.

Bush, i cili shqyrtoi gjetjet e reja, ka studiuar rolin e mundshëm të grumbullimit të hekurit në tru.

Në një studim, ekipi i tij zbuloi se në mesin e njerëzve me depozita amiloide, ata me grumbullim më të madh të hekurit në tru kishin një rënie njohëse më të shpejtë gjatë disa viteve të ardhshme. Performanca e tyre në testet e kujtesës, gjuhës dhe aftësive të të menduarit u përkeqësua në një shkallë më të madhe. Sipas Bush, ekziston vetëm një mënyrë për të vërtetuar nëse akumulimi i hekurit është shkak i simptomave të çmendurisë: Provat klinike.  Ai tha se po zhvillon një provë klinike “provë-koncepti” për të parë nëse një ilaç i quajtur deferiprone mund të ngadalësojë rënien njohëse në pacientët me Alzheimer. Deferiproni është një ilaç oral që largon hekurin e tepërt nga trupi.

Për studimin e tanishëm, një ekip i udhëhequr nga Dr. Anna Damulina në Universitetin Mjekësor të Graz në Austri rekrutoi 100 pacientë me sëmundjen Alzheimer dhe 100 të rritur të shëndetshëm që ishin në të njëjtën moshë. Duke përdorur skanimet MRI, hetuesit zbuluan se nivelet e hekurit në tru ishin përgjithësisht më të larta në grupin e Alzheimerit. Kur 56 prej tyre kishin një skanim të përsëritur rreth 17 muaj më vonë, u shfaq një model: Ata me një rritje më të madhe të hekurit të trurit prireshin të shfaqnin performancën përkeqësuese në testet standarde të aftësive mendore. Cfarë përcakton nivelin e hekurit të trurit të një personi? Bush tha se gjenet janë të rëndësishme, por edhe mosha. Nivelet e hekurit zakonisht rriten ndërsa njerëzit plaken, edhe nëse shëndeti i trurit  është i mirë. Nuk është e qartë pse rritja e hekurit është më e madhe tek të moshuarit me demencë.

Por Bush tha se ekipi i tij po studion nëse faktorët gjenetikë të rrezikut për Alzheimerin gjithashtu mund të rritin hekurin në tru. Ata kanë zbuluar se mutacionet në një gjen për proteinën pararezuese amiloide duket se e bëjnë këtë. Një mutacion i lidhur me rritjen e rrezikut të Alzheimerit mund të bëjë që qelizat e trurit të mbajnë hekurin, ndërsa një mutacion i lidhur me uljen e rrezikut të sëmundjes ndihmon qelizat të lëshojnë hekurin e tepërt. Sidoqoftë, është shumë herët ta quajmë hekurin e tepërt një fajtor të çmendurisë, tha Keith Fargo, drejtor i programeve shkencore  për Shoqatën Alzheimer.

“Ky studim sugjeron se ka një lloj lidhje midis akumulimit të hekurit në tru dhe përkeqësimit konjitiv, por ne nuk mund të themi akoma nëse rënia shkakton grumbullimin e hekurit apo grumbullimi i hekurit shkakton rënie,” tha ai. “Ose mbase ka ndonjë lidhje tjetër, më komplekse.” Fargo u bëri thirrje njerëzve të mos bëjnë ndryshime diete bazuar në gjetjet. “Hekuri është një pjesë kritike e dietës dhe shëndetit të përgjithshëm,” tha ai. Dhe sipas Bush, nuk është as e qartë nëse hekuri dietik shpejton ngarkimin e hekurit në tru. “Në teori, është e mundur,” tha ai. “Por do të duhen  mjaft kërkime për të përcaktuar nëse ky është një shqetësim që mund të modifikohet.”

Gjetjet u botuan më 30 qershor në revistën Radiology.