Mix
Pse sytë e mi kanë ngjyra të ndryshme?
Heterokromia është termi i përdorur për të përshkruar një ndryshim në ngjyrën e syve të një personi. Dikush me heterokromi qendrore ka ngjyra të ndryshme brenda të njëjtit sy. Heterokromi e plotë është kur ata kanë dy sy me ngjyra të ndryshme. Heterokromia e syrit shkaktohet nga ndryshimet në përqendrimin dhe shpërndarjen e melaninës, pigmentit që i jep ngjyrë lëkurës, flokëve dhe syve.
Fjala “heterokromi” rrjedh nga greqishtja e lashtë ku “heteros” do të thotë ndryshe dhe “kromë” do të thotë ngjyrë. Gjendja njihet gjithashtu si heterochromia iridis ose heterochromia iridum.
Çfarë e përcakton ngjyrën e syve?
Ngjyra e syve është rezultat i depozitimeve të melaninës në iris, e cila është pjesa e syrit përgjegjëse për zgjerimin dhe shtrëngimin e bebëzës për të kontrolluar sasinë e dritës që hyn brenda. Sytë blu kanë sasi të vogla të melaninës ndërsa sytë kafe janë të pasura me melaninë.
Ngjyra e irisit nuk mund të qëndrojë konstante gjatë gjithë jetës së një personi. Për shembull, shumë foshnje lindin me sy blu që errësohen brenda 3 viteve të para të jetës. Ky ndryshim ndodh kur zhvillohet melanina.
Shpërndarja e pabarabartë e melaninës çon në heterokromi qendrore dhe lloje të tjera të heterokromisë.
Shkaqet:
Shumica e rasteve të heterokromisë janë të pranishme që nga lindja kur gjendja quhet heterokromi gjenetike.
Hulumtimet sugjerojnë se shumica e rasteve të heterokromisë tek njerëzit janë beninje dhe ndodhin pa ndonjë anomali themelore.
Sipas Qendrës Informative të Sëmundjeve Gjenetike të Rralla, shumica e rasteve të heterokromisë së syrit ndodhin në mënyrë sporadike tek njerëzit pa histori familjare të gjendjes.
Sidoqoftë, disa raste të heterokromisë gjenetike janë të lidhura me sëmundje dhe sindroma, duke përfshirë:
- Sindroma Bloch-Sulzberger
- Sëmundja Bourneville
- Sëmundja Hirschsprung
- Sindroma e Horner
- Sindroma Parry-Romberg
- Sindroma Sturge-Weber
- sëmundja von Recklinghausen
- Sindroma Waardenburg
Heterokromia që zhvillohet më vonë në jetë për shkak të sëmundjes, dëmtimit ose ilaçeve, njihet si heterokromi e fituar. Kjo është më pak e zakonshme sesa forma gjenetike.
Shkaqet e heterokromisë së fituar përfshijnë:
- diabeti
- operacioni i syve
- glaukoma
- dëmtimi i syrit
- sindromi i irisit ectropion
- sindroma e shpërndarjes së pigmentit
Sindroma Posner-Schlossman
- ënjtje e syrit
- tumoret e irisit
Përveç kësaj, një ilaç i quajtur latanoprost, i cili përdoret për të trajtuar glaukomën, është shoqëruar me ndryshime në ngjyrën e syve deri në 33 përqind të atyre që e marrin atë për 5 vjet ose më gjatë. Latisse, i cili është një ilaç që përdorej dikur për të trajtuar glaukomën, por tani përdoret kryesisht për të trashur qerpikët, gjithashtu mund të ndikojë për një ndryshim në ngjyrën e syve.
Identifikimi i heterokromisë
Heterokromia e syrit identifikohet lehtë. Personi do të ketë dy sy me ngjyra të ndryshme ose ndryshime në ngjyrën e njërit ose të dy syve. Dallimet e ngjyrave mund të jenë të vogla dhe mund të bëhen të dukshme vetëm në kushte të caktuara të ndriçimit ose në fotografi.
Përveç ndryshimeve në ngjyrën e syve, zakonisht nuk ka shenja dhe simptoma të tjera të heterokromisë. Sidoqoftë, nëse një gjendje mjekësore ose traumë është përgjegjëse për heterokrominë, mund të jenë të pranishme shenja dhe simptoma të tjera.
