Ulçera gastrike ose duodenale

Çfarë është ulçera peptike

Me ulçer peptike nënkuptojmë një erozion, sipërfaqësor ose të thellë, i cili prek mukozën e brendshme të stomakut (përkufizohet në këtë rast si ulçer gastrike) ose të duodenit, pra pjesën e parë të zorrës së hollë pas stomakut (në këtë rast ne flasim për ulçer duodenale). Ndër funksionet më të rëndësishme të stomakut, është ai i prodhimit të lëngjeve acidike (shumë korrozive) të cilat janë të nevojshme për të tretur ushqimin e futur dhe për të shkatërruar mikrobet. Stomaku, nga ana tjetër, mbrohet nga aciditeti i lëngjeve të tij gërryese falë një membrane të veçantë që e mbulon atë dhe parandalon gërryerjen e mureve. Çdo gjë që ndryshon këtë mukozë mbrojtëse ju ekspozon ndaj rrezikut të formimit të ulçerës, e cila ndodh pikërisht kur aciditeti i lëngjeve të stomakut tejkalon membranën dhe dëmton muret e stomakut ose duodenit.

Simptomat e ulçerës peptike

Simptomat tipike të ulçerës peptike janë një dhimbje jospecifike dhe një ndjesi djegieje, e cila mund të zgjasë nga disa minuta deri në disa orë, e vendosur midis kërthizës dhe pjesës së poshtme të sternumit. Dhimbja mund të shfaqet për ditë ose javë, mund të shfaqet midis vakteve ose të shfaqet gjatë natës, ndërsa qetësohet nëse futet ushqimi ose nëse merren medikamente specifike (antacidet). Dhimbja dhe djegia mund të shoqërohen edhe me simptoma të tjera, si p.sh.

• nauze;
• të vjella;
• mungesa e oreksit;
• humbje peshe;
• fryrje barku.

Ka edhe forma asimptomatike të ulçerës peptike, pra ku simptomat mungojnë plotësisht. Në këto raste duhet kushtuar shumë vëmendje sepse kjo patologji mund të përballet me komplikacione që përfaqësojnë urgjenca reale klinike, si hemorragjia e traktit tretës.

Shkaqet e ulçerës peptike

• infeksionet për shkak të një bakteri të veçantë të quajtur Helicobacter pylori, si dhe i vetmi i aftë për të mbijetuar në një mjedis jashtëzakonisht acid dhe për të dëmtuar mukozën e stomakut ose duodenale, prania e të cilit mund të testohet përmes Breath Test pranë klinikës Fithealth;
• marrja e barnave që dëmtojnë traktin tretës, si kortizoni dhe ilaçet anti-inflamatore jo-steroide (të quajtura edhe NSAID, për shembull: acid acetilsalicilik, ibuprofen, paracetamol, etj.), të gëlltitura me stomakun bosh ose pa përdorur më parë një gastroprotektor.

Diagnoza e ulçerës peptike

Diagnoza e ulçerës peptike bëhet nëpërmjet kryerjes së një ekzaminimi endoskopik të quajtur ezofagogastroduodenendoskopi (EGDS) ose më thjesht gastroskopia. Trajtimi i sëmundjes bazohet në barna që janë në gjendje të zvogëlojnë aciditetin e lëngjeve gastrike. Ndër medikamentet më të përdorura, në veçanti, janë frenuesit e pompës së protonit (familja e omeprazolit), por nëse jeni në prani të infeksionit Helicobacter pylori (një bakter që i reziston acidit të stomakut) do t’ju duhet të merni një terapi antibiotike në gjendje të çrrënjosë plotësisht infeksionin.

Rekomandime të përgjithshme dietike

    -Mësoni të dalloni se cilat ushqime shkaktojnë përkeqësim të simptomave, të tilla si djegia për shkak të hiper-sekretimit të lëngjeve gastrike, duke favorizuar ato me përmbajtje të ulët yndyre;

    -Shmangni një dietë të pabalancuar, si psh. shumë të pasur me yndyrna, proteina dhe të varfër ose pa karbohidrate;

    -Sidomos në fazat akute të sëmundjes, mund të jetë e dobishme ndarja e dietës në vakte të vogla dhe të shpeshta (mëngjes, drekë, darkë dhe dy snack të lehta);

    -Shmangni ushqimet e kripura, kripën e shtuar në tryezë (p.sh.: në sallata, në biftek, etj.) dhe ushqimet e konservuara (për shkak të përmbajtjes së lartë të natriumit);

    -Hani ngadalë, duke i përtypur kafshatat me qetësi;

    -Gatuani pa shtuar yndyrë, preferoni procese të thjeshta si p.sh. gatim me avull, të pjekur në letër, në furrë, në tenxhere me presion ose në pjatë por pa krijuar kore krokante (pjesë të djegura). Nuk rekomandohen ushqimet që për përgatitjen e tyre kërkojnë pjekje, skuqje dhe përgjithësisht sasi të bollshme yndyre (vaj, gjalpë etj.) dhe kohë të gjata gatimi.

-Preferoni gatimet me vaj ulliri ekstra të virgjër.

Këshilla ushqimore

Ushqimet që nuk lejohen

   -Alkooli, duke përfshirë atë të birrës dhe verës, pasi dihet se dëmton mukozën e stomakut;

    -Erëza dhe ushqime të pasura me yndyrë, të skuqura dhe gatime që kërkojnë gatim të gjatë: salcat me krem, salcat e gatuara me sasi të bollshme vaji, margarinë, gjalpë, ëmbëlsirat me kremra ose të mbushura me përgatitje shumë të përpunuara, etj.;

    -Pije të gazuara (p.sh. kola, sode portokalli, ujë të gazuar), pije që janë shumë të nxehta dhe përmbajnë kafeinë;

    -Lëngu i mishit, ekstraktet e lëngut, ekstraktet e mishit dhe supat e gatshme që përmbajnë këta përbërës, si stimulues të sekretimit të stomakut;

    -Zare kuzhine;

   -Ushqimet e skuqura, pasi skuqja rrit përmbajtjen e akroleinës (substancë toksike) në ushqime, duke përkeqësuar kështu inflamacionin e mukozës së stomakut;

    -Salsiçet yndyrore si mortadella, sallami, sallami, panceta, coppa, goja, cotechino, zampone etj. Shmangni ato që përmbajnë nitrate ose nitrite;

    -Ton i konservuar, açuge, ushqime të gatshme dhe ushqime të konservuara në përgjithësi;

    -Mishrat e gatuar shumë;

    -Yndyra e dukshme nga mishi;

    -Djathëra pikantë dhe të fermentuar;

    -Pijet dhe ushqimet që përmbajnë substanca si kafeina ose teofilina: kafe, çaj të të gjitha llojeve, kola, guarana, kakao dhe pije të tjera me metilksantinë, pasi stimulojnë sekretimin e acidit në stomak;

    -Çokollatë, lëng agrume dhe agrume, domate (veçanërisht të papërpunuara) dhe lëng domate, qepë, speca, hudhër, spec djegës, piper, nenexhik. Vini re se disa nga këto ushqime mund të tolerohen në baza individuale.

Ushqimet e lejuara në moderim

     Qumështi dhe kosi, pasi këto ushqime luajnë një rol “tampon” vetëm kalimtar në rast të ulçerës. Dy ose tre orë pas gëlltitjes së tyre, pason një stimulim i fuqishëm dhe i zgjatur i sekrecioneve gastrike. Prandaj është më mirë të preferoni qumësht dhe kos pjesërisht të skremuar ose me një përmbajtje më të ulët të yndyrës. Megjithatë, qumështi, kosi, por edhe djathrat e freskët dhe me pak yndyrë, përmbajnë laktoferinë, një glikoproteinë e familjes së transferrinave me veti antibakteriale (kap jonet e hekurit, duke kufizuar kështu disponueshmërinë e këtij elementi për bakteret). Prandaj, këto ushqime mund të luajnë një rol parandalues ​​në infeksionin Helicobacter Pylori.

Ushqimet e lejuara dhe të rekomanduara

    -Patate, makarona, oriz, tërshërë dhe lloje të tjera drithërash;

    -Bukë e pjekur mirë;

    -Fruta, duke u përpjekur të ndryshojmë ngjyrat sa më shumë që të jetë e mundur për të inkurajuar marrjen e duhur të vitaminave, mineraleve dhe antioksidantëve.

    -Perime të freskëta ose të ziera (mundësisht të stinës) që treten lehtë, si kungull i njomë, karota, bishtaja, sallatë jeshile, kopër dhe lakra;

    -Mish pa yndyrë, mundësisht të zier në avull ose të gatuar në tigan (skarë) por pa shtuar yndyrë;

   – Peshk i freskët, pa yndyrë, mundësisht i zier në avull ose i gatuar në një tigan me yndyrë minimale të shtuar;

    -Djathërat me pak yndyrë, gjiza, mocarela  etj.;

    -Mjaltë. Megjithatë, duhet të merret në sasi të vogla (një lugë kafeje) dhe mundësisht ndërmjet vakteve;

    -Probiotikët. Disa shtame probiotike kanë treguar aktivitet antibakterial kundër bakterit Helicobacter pylori.

Këshilla të sjelljes

     -Mos pini duhan, pasi pirja e duhanit kontribuon në dëmtimin e mukozës së stomakut;

     -Lehtësoni stresin, pasi mund të përkeqësojë simptomat e ulçerës peptike;

Në rast se ulçera është shkaktuar nga marrja e kortizonit ose barnave të tjera anti-inflamatore, kontaktoni mjekun tuaj për të rënë dakord për pezullimin e tyre vetëm pas rekomandimeve të tij.