Lidhu me ne

Kritike

Mos citoni diktatorin vrasës, edhe shqiptarët janë njerëz

image_578
Maria Margaronis/The Guardian

Lideri laburist Jeremy Corbyn ka cituar diktatorin komunist shqiptar, Enver Hoxha, në një festë të laburistëve me rastin e Krishtlindjeve, duke shkaktuar një tjetër stuhi tjetër në gotën e medieve. Hej, ai bëri shaka, dakord? Si ajo e John McDonnell me Librin e Kuq të Vogël të Mao Cedunit, qartë?
Kundërshtarët e Corbyn – dhe laburistëve – do të kapen pas gjithçkaje që ta përshkruajnë atë si një stalinist të pandreqshëm, i gatshëm të dërgojë në kampe internimi hamburgerat e Kensington-it.
Por ai vërtetë duhet t’i dijë më mirë ca gjëra. Së pari, sepse ai dhe bashkëpunëtorët e tij bien vazhdimisht në të njëjtin kurth. Të citosh një diktator komunist mund të konsiderohet si fat i keq, por të citosh dy, etj, etj.
Së dyti, për shkak se këto shaka shfaqin një lloj kënaqësie të së majtës, një hamendësim i formuar nga hamendësime të përbashkëta që lënë shije të hidhur për laburistët. Të gjitha subkulturat kanë referencat e tyre, të cilat për të brendshmit transmetojnë një grup kompleks emocionesh: qetësia e përkatësisë dhe mbajtja larg e të huajve, e përzier me një vetëdije ironike, penduese. (Unë kam diku një bluzë të zbukuruar me Stalinist Thug, që e ka bërë për mua një shok dhe koleg te revista Nation vite të shkuara, për të përkujtuar aleancën tonë në krahun e majtë në një farë beteje që kryem në revistë. Ne s’ishin stalinistë – ne i urrenim stalinistët – por ne ishim tallur me palën tjetër që në mënyrë oportuniste kishte thënë se ishim.)
Por unë nuk dua që Partia e Punës (Partia Laburiste) të jetë subkulturë. Dhe në krahun e majtë, ironi apo jo, referenca të tilla ende kanë një lloj ngjyrimi ushtarak: një nostalgji sentimentale për ditët mitike të Socializmit që Ekzistonte Vërtet: para fjalimit të Hrushovit në kongresin e 20-të partisë, para pushtimit të Hungarisë dhe Çekosllovakisë [nga BS]. Vite më parë këto mund të kishin qenë një shenjë solidariteti, një fishkëllimë e dobishme në errësirë. Tashmë ato kthehen te fantazi të humbura dhe kënaqësi mburravece të ndjerë ngushtë me të djathtët që bien dakord me ty në një klub të sigurt në veri të Londrës.
E treta, dhe më e rëndësishmja, i dashur internacionalist Jezza, për shkak se dhe shqiptarët janë njerëz – edhe pse ata nuk janë keq me humorin zi, kur bie fjala për Enver Hoxhën, shumë prej tyre nuk janë gati për ironi. Unë isha në Shqipëri para disa javësh, për intervista me ish të burgosur politikë për një dokumentar radiofonik. Të quash Enver hoxhën “i fortë” është pak më shumë se një fjalë lozonjare. Në fakt, është një nënvlerësim i pavetëdijshëm.
Shqipëria nuk e ka marrë ende veten nga 40 vjet diktaturë e Enver Hoxhës. Mijëra njerëz u vranë ose u burgosën në kampe pune të rëndë: minierat e bakrit në Spaç, në malet e ftohta të veriut, qelitë e të cilit duken si një park makinash jashtë përdorimit i viteve 70; Ballshi në jug, ku argëtimi i vetëm ishte një rafineri nafte kineze. Disa të burgosur zgjodhën rrugën më të lehtë të shpëtimit, vrapuan drejt gardhit me tela që t’i qëllonin rojet. Edhe familjet e tyre u torturuan, u internuan dhe u pushuan nga puna. Shumë nga ata që nuk u persekutuan u detyruan të bashkëpunonin, u kërcënuan me përdhunimin e fëmijëve ose arrestimin e vetë atyre.
Hoxha u prish me Jugosllavët në fillim, pastaj me Bashkimin Sovjetik, dhe në fund me Kinën, duke i burgosur shqiptarët në një izolim të heshtur. Të majtët evropianë me sytë e shndritur që vizionin tonin Shqipërinë në vitet 70-80 u tronditën nga detyrimi për t’u qethur, hequr mjekrën, apo ndryshuar rrobat në aeroport, para se të shikoheshin nga populli shqiptar. Kaq i fortë ishte ndikimi i regjimit saqë ligji për hapjen e dosjeve të Sigurimit u miratua vetëm këtë vit, gati 25 vjet nga rënia e komunizmit. Shumë njerëz me të cilët fola unë ishin dyshues për zbatimin e tij të mundshëm. Ata thonë se dosjet më të inkriminuara janë shkatërruar shumë kohë më parë; dhe anëtarë ose trashëgimtarë të elitës së vjetër janë end në pushtet.
Unë nuk dua të jetoj në një botë pa shaka provokuese, ose në një botë ku humori shoqërohet me një paralajmërimi, si letërsia klasike në disa universitete amerikane. Por dua që e majta ta tejkalojë romancën e saj të vjetër me stalinizmin dhe të heqë dorë nga humori me vrasësit. Dhe dua – sepse kemi dëshpërimisht nevojë – një parti laburiste të pjekur, funksionese, dhe efektive.

Vazhdo leximin
Kliko të komentosh

Duhet të jeni i kyçur në mënyrë që të mund të lini një koment Kyçu

Përgjigju

MË TEPËR

Kryesore1 ditë më herët

140 mijë vota më pak/ Si doli Berisha më i humbur se Basha i vitit 2021

Nga Dorian Kodra Që Sali Berisha do të humbiste përballë makinerisë elektorale të Edi Ramës në zgjedhjet e 12 majit...

Kryesore2 ditë më herët

Edi Rama e di mirë që, më shumë vota do të thotë më shumë detyrim

Fitorja nuk është kurora mbi kokë, por pesha mbi supe. Dhe Edi Rama këtë e ka kuptuar më mirë se...

Temporal2 ditë më herët

Ka qenë një kohë kur PD-ja fitonte.

Ridvan Peshkopia NGA KOHA KUR PD-JA FITONTE Ka qenë një kohë kur PD-ja fitonte. Atëhere e merrnim për të mirëqenë....

Radar2 ditë më herët

Berisha nuk pranon humbjen dhe fillon avazin e vjetër, njofton protestë ditën e Samitit të Europës

Kreu i Partisë Demokratike, Sali Berisha Kreu i Partisë Demokratike, Sali Berisha në një konferencë për shtyp nuk e ka...

Kritike2 ditë më herët

Humbësit e vërtetë janë elektorati i djathtë që ende beson tek ky kreshnik i shekullit të kaluar

Berat Buzhala  “Kushdo që mendon se Sali Berisha ka humbur, është gomari më i madh në këtë tokë. Berisha dhe...

Aktualitet2 ditë më herët

Rama për “Politico”: Të punësosh LaCivita dhe të mendosh se bëhesh Trump është si të marrësh një parukier hollivudian dhe të bëhesh Brad Pitt

Kryeministri socialist Edi Rama siguroi një shumicë të rehatshme në zgjedhjet e Shqipërisë, duke “hipur” mbi një valë ndjenjash pro-BE-së...

Kioske2 ditë më herët

Shqiptarët votuan për të ndryshuar opozitën. Tani opozita duhet t’i dëgjojë

Tashmë që janë numëruar gati 95 për qind e kutive, rezultati i zgjedhjeve është i qartë si kristali dhe nuk...

Radar2 ditë më herët

Flamur Noka kapet me popullin: Nuk mund ta mbrojmë demokracinë vetëm ne, ku jeni ju të tjerët…

Sekretari i përgjithshëm i PD, Flamur Noka, tha se PD nuk do t’i njohë këto zgjedhje. Në një prononcim për...

Radar2 ditë më herët

PD po fiton Kavajën, kreu i Bashkisë: Ne do të bashkëpunojmë edhe me qeverinë…

Kur janë numëruar 52 nga 95 kuti në Kavajë, PD kryeson me 4759 vota, ndërsa PS ka 3947 vota në...

Radar2 ditë më herët

“Betohet” Dashnor Sula: Nuk shkel më në PD pa dhënë dorëheqjen Berisha!

Ish deputeti i PD-së, Dashnor Sula, deklaroi në emisionin “Shqipëria Zgjedh 2025” në RTSH, të drejtuar nga Alban Dudushi, se...

Facebook