Nga Alice Taylor – Exit.al

Shqipëria po bëhet gjithnjë e më e famshme për vijën e saj mahnitëse bregdetare, ujërat e kristaltë dhe plazhet me rërë të virgjër, por në mendjen time, bukuria e vërtet janë malet e vendit.

Nga veriu në jug, nga lindje në perëndim, peizazhi shqiptar është i pikturuar nga vargmale vertikale që kornizojnë pothuajse çdo horizont, duke u ngritur nga rrafshnaltat si roje dhëmbëzuar. Disa janë të mbuluara në pyje të harlisura dhe me gjelbërim, disa të tjera qëndrojnë të zhveshura në lavdinë e tyre me gurë, dhe disa fshehin disa vende të fshehta ku pothuajse mund të harroni ngutjen, nxitimin dhe trazirat e botës së jashtme. Një nga këto vende është fshati i Thethit.

I vendosur në veri të Shqipërisë brenda kufijve të Qarkut Shkoder, fshati Theth është një vend i largët, i paprekur, i qetë dhe të lë tërësisht pa frymë, dhe të paktën 2 orë larg nga shenja më e afërt e “civilizimit”.

I caktuar Qendër Historike e Mbrojtur nga qeveria shqiptare, fshati gjithashtu ndodhet brenda Parkut Kombëtar të Thethit, një zonë me bukuri natyrore të jashtëzakonshme.

Sipas vendasve, ata të gjithë ndajnë një paraardhës të vetëm të përbashkët, Ded Nikën. Popullsia u zhvendos në Theth rreth 350 vjet më parë. Ata e bënë këtë në një përpjekje për të ruajtur traditat e tyre katolike në një kohë kur ushtritë osmane po shtriheshin në të gjithë vendin, duke imponuar Islamin mbi shqiptarët

Shkrimtarja dhe antropologia britanike Edith Durham vizitoi Thethin në fillim të Shekullit 20 dhe me të drejtë tha “Unë mendoj se asnjë vend ku jetojnë qeniet njerëzore nuk më ka dhënë një përshtypje të tillë të një izolimi madhështor nga e gjithë bota.”

Unë i ndaj pikëpamjet e saj dhe pasi e vizitova vitin e kaluar, e përshkrova këtë vend si “zemrën e Shqipërisë”.

I ndodhur në një luginë të mbuluar nga një varg malor i thyer dhe gjithëpërfshirës, fshati është i arritshëm vetëm nga një makinë 4 × 4 dhe me një shofer që nuk ka frikë nga lartësitë. Rruga gjarpëron anëve të maleve për disa kilometra.

Ju duhet të paktën 2 orë për të arritur në Theth, pasi të dilni nga rruga kryesore dhe këshillohet që të merrni një udhëzues për t’ju treguar rrugën – pasi të keni ndërmarrë udhëtimin, do ta kuptoni pse!

Vlen të përmendet gjithashtu se fshati është i arritshëm vetëm në fund të pranverës, verës, dhe në fillim të vjeshtës pasi gjatë muajve të dimrit dëbora mbulon gjithçka.

Për ata që duan ta vizitojnë gjatë dimrit, duhet rreth 6 orë rrugë dhe pasi shumica e vendasve largohen kur temperatura bie, ka pak për të bërë kur të arrish atje.

Ndërsa rruga kalon në majën e malit, dhe fillon zbritja e saj në luginën poshtë, ju do të vini re shtëpi të kthyera në Hane dhe vende për kampim.

Ekzistojnë të gjitha mënyrat e mundësitë e akomodimit duke nisur që nga hanet e tek kampigjet. Ushqimi dhe vera e kuqe e zëzë nuk do të mungojnë kudo që do të qendroni.

Qendra e fshatit përbëhet nga disa hane, një dyqan, një kafene dhe disa shtëpi të shpërndara në të dy anët e lumit. Nëse ndiqni lumin poshtë, do të shikoni kishën ikonike të Thethit – subjekt i shumë fotografive të famshme në Instagram. Nga atje ju gjithashtu mund të vizitoni kullën e “mbyllur” – një relike e kohërave të gjakmarrjes, kur familjet që ishin “në gjak” mund të kërkonin strehim derisa të gjendej një zgjidhje për mosmarrëveshjen.

Tërheqjet e tjera përfshijnë ujëvara e Grunasit, Syri i Kaltër i Thethit, një shportë pune e cila akoma bluan misër për banorët e fshatrave dhe një muze i vogël etnografik. Ekzistojnë gjithashtu një numër shtigjesh të shkëlqyeshme përreth dhe për alpinistët më me përvojë, ekziston një shteg i mrekullueshëm (ose kështu më është thënë), i cili ju çon në Valbona, përmes Alpeve Shqiptare.

Përveç ecjes dhe eksplorimit, ka shumë pak për të bërë në Theth përveçse të hani, pini, pushoni dhe të merrni frymë në disa ajër të pastër.

Kjo mungesë e “gjërave për të bërë” është pjesë e bukurisë dhe tërheqjes së vendit dhe është një nga vendet e pakta që kam qenë ndonjëherë atje ku kam ndjerë se mund të shkëputesha tërësisht nga bota.

Thethi është një oaz qetësie dhe një perlë e vërtetë e fshehur, e vendosur në malësitë e Shqipërisë. Nëse vini në Shqipëri, asnjë udhëtim nuk është i plotë pa eksploruar këtë vend vërtet të pabesueshëm.