Lidhu me ne

Radar

1951, arratisja spektakolare e 16-vjeçarit Sazan Dema nga Kampi i Tepelenës

Duke ecur në këmbë për ditë e netë të tëra, që nga Tepelena, Sazani kishte mbërritur më në fund në Tiranë tek e motra. Por kjo arratisje kishte vënë në alarm regjimin dhe djaloshin e arratisur , e kishin gjetur dhe  arrestuar në Tiranë.  E burgosin 4 vjet, por pas lirimit Sazani arratiset sërish, këtë herë me sukses dhe mbërrin në Amerikë…

Pas vdekjeve masive të fëmijëve në Kampin e Tepelenës, qeveria shqiptare kishte liruar nga internimi të gjithë fëmijët  që ishin nën moshën 10 vjeç në kamp. Mes këtyre fëmijëve që ishin liruar,  ishte edhe Rudina Dema, vajza e vogël e kolonelit Hysni Dema i arratisur nga vendi menjerë pas Luftës.  Rudina dëshmon se pas lirimit të saj nga kampi i Tepelenës, aty kishte lënë nënën Vafsijen,  motrën Vera dhe vëllain Sazan Dema atëkohë 16 vjeç. I revoltuar që nuk e kishin liruar, Sazani kishte vendosur të arratisej. Duke ecur në këmbë për ditë e netë të tëra, që  nga Tepelena, Sazani kishte mbërritur më në fund në Tiranë tek e motra. Por kjo arratisje kishte vënë në alarm regjimin dhe djaloshin e arratisur , e kishin gjetur dhe  arrestuar në Tiranë.

Në dëshminë e saj për këtë ngjarje, motra e tij  Rudina Dema, thotë:

“Sigurimi e gjeti. Nënën tonë atje në kamp e torturuan, e varën me kokën poshtë dhe i kërkonin se ku ishte djali. Poshtë kokës i kishin vënë një kovë me fekale dhe i thoshin se nëse nuk tregonte se ku e kishte djalin, do t’i përfundonte koka brenda në kovë. Ajo u kishte thënë se aty çdo gjë ishte e rrethuar me tela dhe se ata që dinin e gjenin çdo gjë, duhej ta gjenin djalin e saj. Motra e dytë Vera, u ishte lutur që ta lironin se nëna ishte e sëmurë nga veshkat.

Sazanin e gjetën te motra në Tiranë. E burgosën. Ishte ende fëmijë. Pse e futën në burg sepse kërkonte lirinë, nuk po e duronte dot më jetën e kampit të Tepelenës, i robëruar, i paveshur, i pangrënë, i pashkolluar. Vëllai im bëri 4 vjet burg”.

Ndërkohë në Kampin e Tepelenës, masat ishin shtrënguar shumë pas arratisjes së Sazanit. Shumë shpejt, Sigurimi, do të merrte një grup djemsh , të të njëjtës moshë me Sazan Demën dhe do t’i burgosnin për të shmangur një arratisje të dytë nga kampi.  Të arrestuarit ishin Kurt Kola,  Qemal Dema,  Genc Bajraktari,  Agron Gole,  Aki Alla dhe Gjon Tunxhi.  Si vend dënimi për ta, kishin caktuar burgun e Gjirakastrës. Në librin e  tij me kujtime Kurt Kola shkruan se në atë burg katakomb,  kishin gjetur të burgosur politik, njerëz të rëndësishëm, e që njiheshin me baballarët e tyre. Ata i morën në mbrojtje në atë ambjent të paimagjinueshëm vuajtjeje.

Në foto: Kurt Kola dhe disa prej shokëve të internimit

“Na morën nën kujdestari këta burra idealistë e të kulturuar, e na dukej sikur ishim në kuvend kombëtar, ku qenë mbledhur burrat e mençur e ku diskutoheshin të gjithë problemet e kombit, me faktorë të brendshëm e të jashtëm historikë, politikë e ekonomikë, pozitivë e negativë. Pa përjashtim, të gjithë ishin shëndetligj, të verdhë në fytyrë. Kishin jetuar nën dhe, në ajër të rënduar e të mangët,  në lagështirë, në errësirë t ëplotë, aty ku nuk depërtonte rreze drite në guva të ndara me mure të trashë mbi dy metra. shumë prej tyre ishin bërë astmatikë e vuanin nga çregullimi i frymëmarrjes, sëmurë nga mushkëritë, të tjerë nga turbekulozi dhe gjatë shtatë vjetëve, kishin vdekur, për çdo vit, 20 deri 25 të burgosur”,- kujton Kurt Kola, ndërsa shton se ai dhe 5 shokët e tij do të vijonin më tej një kalvar të gjatë vuajtjesh në kampet burgje, me punë të rënda, derisa do të përfundonin në burgun e Burrelit.

Ndërkohë Sazan Dema ishte liruar pas 4 vitesh burg. Siç dëshmon Rudina, Sazani, e kishte vendosur të arratisej  me çdo kusht nga Shqipëria, ndaj tenton sërish mënjerë sapo lirohet nga burgu.

“Doli nga burgu dhe u arratis nga Jugosllavia. Nuk e duronte dot jetën nën komunizëm sepse e dinte, që një ditë do ta burgosnin prapë. Në atë kohë, na sollën lajmin se na kishte vdekur babai.  Por ndërkohë që ne morëm këtë lajm, Sazani ishte arratisur përsëri. Këtë herë ia doli të largohej. Për shumë vite nuk dinim gjë për të. Vetëm në vitin 1964 na ka ardhur një letër nga vëllai, ku na njoftonte se ishte në Amerikë. Kishte shkuar në Jugosllavi për të kërkuar babanë sepse nuk e dinte që ai kishte vdekur. Pastaj kishte bërë një shkollë ushtarake në Gjermani, e prej andej kishte shkuar në Amerikë“./Kujto.al

MË TEPËR

Mix4 orë më herët

Billie Eilish sapo na tregoi se ka pasur marrëdhënie seksuale me një vajzë

GETTY Billie Eilish, megjithëse nuk e ka pasur në plan të flasë për seskualitetin e saj, sërish ka ndarë me...

Mix4 orë më herët

Ky është peshku më i shëndetshëm për t’u ngrënë dhe ja pse

FOTO: NUGROHO RIDHO / GETTY IMAGES Peshku është një proteinë me cilësi të lartë, por sërish njerëzit nuk e konsumojnë...

Mix4 orë më herët

Kylie Jenner pozon topless

Kylie Jenner konsiderohet si një ikonë mode dhe çdo lëvizje e saj kthehet në trend. Me siguri kështu do bëhet...

Mix4 orë më herët

There’s Still Tomorrow (C’è Ancora Domani), filmi italian me fitimin më të madh, ia kalon edhe filmit “Barbie”

Filmi “Barbie” i Greta Gerwig mund të jetë filmi më i suksesshëm financiarisht i drejtuar ndonjëherë nga një regjisore femër...

Kryesore4 orë më herët

A don ti Edi ta luftosh Korrupsionin?

Skerdilajd Zaimi Në një intervistë – reagim të vetin mbi materialin e RAI3, kryeministri Edi Rama ka deklaruar se ajo...

Mix4 orë më herët

A është e shëndetshme që fëmijët të flenë me kafshët shtëpiake?

Prania e një kafshe në dhomën e gjumit të një fëmije nuk është e dëmshme për cilësinë e gjumit të...

Mix5 orë më herët

Julia Fox reflekton për lidhjen me Kanye West: Më la shije të hidhur

Julia Fox nuk e shikon me dashuri romancën e saj të shkurtër me Kanye West. Aktorja e “Uncut Gems” tha...

Kioske1 ditë më herët

Çfarë fuqie “hyjnore” paska ky Edi Rama!

Opozita thotë se “Edi Rama ka marrë çdo pushtet”. Opozita bërtet se “Rama ka ble ndërkombëtarët”. Opozita justifikohet se “Rama...

Radar1 ditë më herët

Epokës së gazit e naftës po i vjen fundi – Olaf Scholz

Mbizotërimi i lëndëve djegëse fosile në prodhimin global të energjisë po i afrohet fundit, ka pohuar kancelari gjerman Olaf Scholz,...

Kryesore1 ditë më herët

Sulmi i Ramës ndaj RAI3, Manjani: Ja pse është çakërdisur

Avokati Ylli Manjani deklaron se sulmi i kryeministrit Edi Ramës ndaj emisionit ‘Report’ në RAI3 është një histori e përsëritur,...

Facebook