Pse zihet Rama me Top kanalin ?

Sistemi që po shemb veten

KLODIAN TOMORRIGazetari Klodian Tomorri

Para pak kohësh një koleg, figurë e njohur në media, më pyeti se sa para mund të ketë Edi Rama. Sigurisht, përgjigja ime ishte që nuk e di. “Por- i thashë- për një gjë jam shumë i sigurtë. Rama është i detyruar të financojë një sistem tmerrësisht shumë të kushtueshëm, i cili në afatgjatë është gjithmonë i paqëndrueshëm.” 

Të gjithë shqiptarët e kanë të qartë se në përplasjen e fortë mes Edi Ramës dhe “Top Channel” nuk ka asgjë parimore. Edi Rama nuk u bë autokrat dhe shpopullues i Shqipërisë, papritmas në ditën e 3334-t të tij si kryeministër. Ashtu sikurse “Top Channel” nuk u bë një televizion gjobaxhi beftas në vitin e tij të 21-të. Ndaj ky është një sherr që ka vetëm një motiv. Paranë.

Por ndonëse arsyeja e konfliktit është paraja, domethënia e tij është shumë më e thellë se kaq. Ky sherr është simptoma e para e sistemit që po shemb veten. Dhe nuk kishte se si të ndodhte ndryshe.

Në dekadën e fundit, Shqipëria ka hyrë në qark vdekjeprurës qeverisjeje. Në fakt, fillesat e tij janë ca më të hershme, por tani sistemi rrotullohet i gjithi rreth parasë dhe funksionon vetëm falë saj. Para për të blerë influencë dhe lobim në arenën ndërkombëtare, para për të financuar aparatin e brendshëm të propagandës, para për të blerë votat, para për të kenaqur të fortët e krimit, para për oligarkët klientë dhe në fund para për të mbuluar të gjitha këto.

Nga pikëpamja financiare një sistem i tillë mund të mbijetojë për një farë kohë. Por në afatgjatë ai është gjithmonë i paqëndrueshëm. Për një arsye shumë të thjeshtë. Ky është një sistem që nuk e shpërndan paranë në bazë të rregullave të tregut, por e shpërndan atë në bazë të lidhjeve, interesave politike apo shantazhit të ndërsjelltë.

Kur të mirat materiale shpërndahen sipas rregullave të tregut dhe meritës, sistemi nuk bie asnjëherë sepse ata që marrin përfitimet kanë krijuar një vlerë ekonomike për shoqërinë. Pra rrisin tortën e mirëqënies dhe marrin pjesën e tyre. Por kur përfitimet ekonomike nuk shpërndahen nga tregu dhe merita, ata që marrin paratë nuk krijojnë asgjë. Ky është mekanizmi i parë i paqëndrueshmërisë, ai që krijon deficitin e sistemit.

Mekanizmi i dytë është ai që e shumëfishon atë. Përgjithësisht etja e njeriut për para është e pafundme. Dhe faktori i vetëm që e frenon është pamundësia për të prodhuar pambarisht vlerë ekonomike. Por kur paraja që ti fiton nuk varet më nga vlera ekonomike që prodhon, atëherë etja nuk shuhet asnjëherë. Nëse kësaj i shton edhe xhelozinë që lind natyrshëm në procesin e shpërndarjes së plaçkës së pamerituar, atëherë sistemi shndërrohet në një bombë financiare me sahat.   

Me pak fjalë, Rama nuk e shuan dot më etjen e klientëve të tij me para. Ndaj tani është i detyruar që me disa prej tyre të luftojë, edhe pse nuk do ta kishte dashur kurrë këtë. Sepse sistemi ka filluar të shembet. Qytetarëve tani u mbetet vetëm një gjë. Të luten që ngrehina t’i zërë të gjithë poshtë.