Në Gjermani dëgjohet zhurma e një “Heshtjeje të Madhe” që e ka të vështirë ta njohë veten. Lufta në Ukrainë po shkatërron letrat e vjetra me vlerë. Inflacioni është rikthyer. Zgjedhjet duhet të anulohen në kryeqytet pasi u zhvilluan në kaos total. Trenat tani janë vetëm me vonesë. Ministrat kritikojnë publikisht njëri-tjetrin sikur të ishin në Romë. Ndoshta do të ishte më mirë të thuhej se ndihet fryma e “gjumit të madh” të Angela Merkel.

E zhdukur nga skena politike, ish-kancelarja është bërë e ftuara e gurtë e një autoanalize kolektive që e shqetëson drejtpërdrejt edhe atë. Të gjithë ata që kanë pasur përgjegjësi politike në 20 vitet e fundit po bëjnë pyetje të rëndësishme dhe po pranojnë gabimet fatale.

Si u bë vendi kaq i varur nga gazi rus? Pse rafineritë iu dorëzuan menaxhimit të Gazpromit? Mbi të gjitha pse vazhdoi ndërtimi i Nord Stream 2 edhe pas pushtimit të Krimesë? Së fundi, pse politika ndaj Kinës, e udhëhequr vetëm nga imperativi për të fituar para, nuk e ka trajtuar kurrë problemin e varësisë duke ngritur dyshimin se mësimi rus ka qenë pak ose aspak i dobishëm?

Vetëm Angela Merkel qëndron e heshtur ose pothuajse. Në kuptimin që në dy-tre herë që ajo ka thënë diçka, ka qenë për të mbrojtur zgjedhjet e saj në kontekstin e kohërave në të cilat janë bërë.

“Nuk ka asgjë për të cilën duhet të kërkoj falje”, – është lajtmotivi i saj. Pjesa tjetër është heshtje. Lajmi i mirë është se një ditë, ndoshta në vitin 2024, kur do të publikohen kujtimet e tij do të ketë diçka. Janë “një vështrim ekskluziv dhe personal” për 16 vjet si kancelare thotë botuesi. E megjithatë, pikërisht sot Gjermania ka nevojë urgjente për t’iu përgjigjur këtyre pyetjeve. Gjithashtu për të ripërpunuar të kaluarën e afërt, duke shmangur përsëritjen e gabimeve.

Në skenë kanë dalë të gjithë protagonistët kryesorë të skenës publike gjermane. Para së gjithash, Presidenti i Republikës, Frank-Walter Steinmeier, një socialdemokrat, i cili ishte ministër i jashtëm i Merkelit për gati 8 vjet dhe sot e njeh plotësisht gabimin e Nord Stream 2.

Ai paralajmëron rreziqet e marrëdhënieve shumë të ngushta ekonomike dhe tregtare me Pekinin. Në fund edhe ai e bëri atë me shumë ndershmëri dhe çiltërsi në Nju Jork, ku iu dha çmimi Henry Kissinger. “Mea culpa” nuk i kanë shpëtuar as presidenti i SPD-së, Lars Klingbeil dhe ish-kryetarja e CDU-së, Annegret Kramp-Karrenabuer.

Tani është radha e një figure të lartë. Ditët e fundit, Wolfgang Schäuble, ish-ministër i Brendshëm dhe Financave kritikoi ashpër politikën kristiandemokratike ndaj Rusisë.

“Reputacioni ndërkombëtar i Gjermanisë është dëmtuar dhe gabimet vijnë në kohë” – tha Schäuble, i konsideruar si ndërgjegjja morale e CDU-së. “Kur isha ministër i Brendshëm, biseduam me kolegun tim rus se si duhet të luftojmë së bashku terrorizmin islamik. Por duhet t’i kisha kushtuar vëmendje asaj që po bënin rusët në Çeçeni. Ose duhet të kisha dëgjuar atë që më tha presidenti polak Lech Kaczynski kur Rusia sulmoi Gjeorgjinë. “Më pas vjen Ukraina. Pastaj Moldavia, pastaj Balltiku dhe më pas Polonia. Ai kishte të drejtë”.

Ish-presidenti i Bundestagut vë në shënjestër direkt Angela Merkel, të cilën e mbrojti në mars duke argumentuar se nuk ishte e drejtë të kritikohej roli i saj në bashkëpunimin energjetik me Moskën. “Vlen të përmendet se në lidhje me Rusinë, sot nuk mund të thuhet se kemi gabuar”. Megjithatë, Schäuble kujton se nuk ishte vetëm Merkel që donte gaz të lirë rus. Në fakt, industria, aleatët socialdemokratë po shtynin gjithashtu në emër të Ostpolitik dhe nën hijen e ish-kancelarit Gerhard Schröder ishin edhe sektorë të mëdhenj të CDU-së dhe të gjithë CSU-së bavareze.

Pjesa më helmuese e deklaratës së Schäuble është përgjigjja e pyetjes nëse “Frau Merkel” mund të renditet ndër kancelarët e mëdhenj të Republikës Federale së bashku me Adenauer, Brandt dhe Kohl. “Ajo është e përjashtuar përkohësisht. Është ende herët për të gjykuar përfundimisht”.

Angela Merkel vazhdon gjumin e saj të madh. Ndoshta, siç ka ndodhur gjithmonë kjo kërkon kohë. Por edhe një herë, shpjegimet që mund të jepen tani do të ndihmonin Gjermaninë për zgjedhje që nuk mund të shtyhen më. 

© Corriere,