Në 3-mujorine e tretë, kur turizmi ishte në kulmin e tij konsumi final i popullatës u rrit me vetëm 0.8 % në krahasim me të njëjtën periudhë të një viti më parë.

Ky ishte ritmi më i dobët që nga tremujori i parë i vitit 2021, ku vendi ishte në valën e kufizimeve në lëvizjeve me jashtë prej pandemisë Covid -19.

Konsumi final i popullatës nuk konfirmon bumin e vizitoreve të huaj. Sipas të dhënave të INSTAT numri i vizitorëve të huaj i kaloi 11 milionë lekë persona në janar-nëntor 2024 me rritje vjetore 16 %. Por siç duket efekti i tyre në konsum nuk ka qenë shumë i lartë pasi edhe ikjet e shqiptarëve jashtë vendit janë rritur ndjeshëm. Për 11 mujorin shqiptarët bënë 7,2 milionë udhëtime jashtë vendit me rritje vjetore 14.6 %.

Bizneset që operojnë në sektorin e tregtisë me shumicë të ushqimeve pohojnë se, lloji i turistit që viziton vendin tonë nuk konsumon shumë. Shqipëria është marketuar “low cost” për vendet perëndimore dhe preferohet të vizitohet nga pjesa e turistëve me pak buxhet.

Në të kundërt shqiptarët që dalin jashtë vendit për pushime krijojnë më shumë dëm. Rezidentët shqiptarë që kanë mundësi të udhëtojnë shpenzojnë më shumë se mesatarja e popullatës. Për shkak të rritjes së çmimeve në Shqipëri këtë vit shumë shqiptarë zgjodhën të kalojnë pushimet jashtë vendit, duke e ndikuar negativisht konsumin në vendin tonë.

Treguesit mbi rritjen ekonomike po shfaqen kontradiktore. Sipas INSTAT importet dhe tregtia me pakicë u rritën ndjeshëm në tremujorin e tertë, por konsumi final i popullatës ka mbetur thuajse në vendnumëro.

Përqendrimi i burimeve të rritjes në disa sektorë e ka bërë jo-elastike shpërndarjen e mirëqenies te shtresat në nevojë. Midis vitit 2002 dhe 2008, në vendin tonë, rritja ekonomike prej 1% të PBB-së u shoqërua me ulje të varfërisë me 1.2%, sipas kalkulimeve të Bankës Botërore. Pas vitit 2014, elasticiteti i rritjes u përkeqësua. Një rritje prej 1% e PBB-së rezultoi vetëm në një ulje të varfërisë prej 0.8%, përllogaritën ekonomistët e BB-së.

Ngurtësia e shpërndarjes së rritjes ekonomike u vu re qartë gjatë vitit pandemik, ku Shqipëria kishte rënien më të ulët të ekonomisë me -3.4%, pas Serbisë, por, nga ana tjetër, numri i personave të varfër u rrit më shumë se në çdo vend tjetër. Aktualisht, Shqipëria ka një të katërtën e popullsisë në varfëri relative (6.7 USD në ditë).

Institucionet financiare ndërkombëtare kanë vënë në dukje sfidat e modelit ekonomik të Shqipërisë dhe dhanë sugjerime se si ekonomia të zhvillojë një model të shëndetshëm rritje, i cili duhet të bazohet në investime të kapitali njerëzor dhe në arsim./Monitor