05.09.2020 – 11:40

Pllaka dhjamore në arteriet që ushqejnë veshkat paraqet rrezik për zemrën dhe trurin.

Pllaka e ngarkuar me kolesterol në një arterie që furnizon zemrën me gjak është një pararendës i njohur i një sulmi në zemër. Por ky grumbullim i pllakave (i quajtur arterosklerozë) mund të ndodhë edhe jashtë zemrës, në zona të tjera të trupit. Kur arteriet që furnizojnë me gjak veshkat ngushtohen ose bllokohen, ajo njihet si stenozë e arterieve renale aterosklerotike (RAS). Kjo gjendje jo vetëm që mund të dëmtojë veshkat drejtpërdrejt, por gjithashtu mund të çojë në dëmtime të zemrës dhe trurit.

Kur veshkat nuk marrin gjak të mjaftueshëm, kjo prish presionin e gjakut dhe ekuilibrin e lëngjeve në të gjithë trupin. Në një përpjekje për të rritur rrjedhën e gjakut në veshka, një seri ndërveprimesh hormonale të quajtura sistemi renin-angiotensin-aldosteron nisin të punojnë. Arteriet ngushtohen dhe trupi  mban kripë dhe ujë për të rritur presionin e gjakut dhe vëllimin. Këto veprime mund të cojnë në rritje të presionit të gjakut dhe në mbingarkesë të lëngjeve që tendosin aftësinë pompuese të zemrës.

Kërcënimi kryesor nga stenoza e arterieve renale është presioni i pakontrolluar i gjakut, i cili mund të rezultojë në një sulm në zemër ose goditje në tru .Në raste të rralla, RAS mund të çojë në një çarje në murin e brendshëm të aortës (ena më e madhe e gjakut e trupit), një ngjarje katastrofike e njohur si diseksion i aortës. Përveç kësaj, rrjedha e zvogëluar e gjakut në veshka, me kalimin e kohës, mund të dëmtojë ose shkatërrojë mekanizmat delikatë të filtrimit që nxjerrin produktet e mbetjeve nga gjaku; rezultati mund të jetë dështimi i veshkave. Pasojat janë edhe më të mëdha kur bllokimet e rënda zhvillohen në arteriet që çojnë në të dy veshkat.

Krahasuar me format e tjera të sëmundjes kardiovaskulare, RAS është relativisht e pazakontë. Është  më e theksuar tek njerëzit mbi moshën 65 vjeç. RAS mund të jetë më e zakonshme në mesin e grave, gjë që është e pazakontë për aterosklerozën në përgjithësi.

Shumicën e kohës, stenoza e arteries renale nuk prodhon simptoma unike. Sidoqoftë, mjeku mund të ketë një përmbledhje të problemit dhe të urdhërojë më shumë testime nëse papritmas zhvilloni presion të lartë të gjakut, veçanërisht nëse jeni më i vjetër se 55 vjeç. Në një skenar tjetër tregues, një person hipertensioni i të cilit kontrollohej mirë ka lexime të presionit të gjakut që vazhdojnë të përshkallëzohen pavarësisht rregullimeve të ilaçeve. Në fakt, stenoza e arteries renale ndonjëherë është fajtori pas te ashtuquajturës hipertension rezistent – presion të lartë të gjakut që nuk i përgjigjet mirë trajtimit të ilaçeve.

Trajtimi i RAS

Nëse mjeku dyshon për RAS, ai mund të rekomandojë teste të specializuara të imazhit për të parë madhësinë dhe strukturën e veshkave  dhe për të vlerësuar arteriet renale. Ndisa raste, mund t’ju duhet edhe një angiogram, një test imazherie në të cilin një bojë injektohet përmes një kateteri për të zbuluar zona të ngushtuara në arteriet e veshkave.

Kur bëhet fjalë për trajtimin, qasja optimale është të zvogëloni faktorët e rrezikut kardiovaskular me ilaçe dhe ndryshime të stilit të jetës. Kjo përfshin ilaçe për të kontrolluar presionin e gjakut, për të zvogëluar kolesterolin dhe, nëse keni diabet, për të ulur sheqerin në gjak. Ju gjithashtu duhet të shmangni duhanin dhe të ndiqni rekomandimet e dietës dhe ushtrimeve.

Nëse këto mënyra nuk funksionojnë, mund të keni nevojë për një procedurë të hapjes së arterieve të quajtur angioplastikë plus një stent (një tub i vogël me rrjetë metalike) i vendosur në arterien renale për të ndihmuar në rivendosjen e rrjedhjes së gjakut në veshka. Në situata shumë të rralla, një kirurg vaskular mund të veprojë për të hequr pllakat ose për të krijuar një bypas rreth bllokimit.