Lidhu me ne

Temporal

Portreti i rrallë, ja si ishte pamja e vërtetë e Ali Pashë Tepelenës

Në pamje  Aliu ishte shumë  i hijshëm. Kishte erën e sinqeritetit dhe ndershmërisë dhe një buzëqeshje  shprehëse të hareshme. Kishte ball të bukur, sy të gjerë dhe të kthjellët që  i përshkruajnë si të gjallë dhe tërheqës.

Periudha e fundit të shekullit të XVIII dhe fillimit të shekullit të XIX, periudhë që fillon me interesimin e Fuqive të Mëdha për rajonin e Ballkanit, çka korrospondon përveç pranisë diplomatike dhe ushtarake të Francës, Rusisë dhe Anglisë në këto territore edhe me një rritje të numrit të udhëtarëve të huaj kryesisht anglezë dhe francezë që vizitojnë Pashallëkun e Janinës. Në fillim të shekullit të XIX udhëtimi tradicional i “Grand Tour-it pësoi një ndryshim themelor.

Një mori udhëtarësh dhe studiuesish, herë si qytetarë të thjeshtë, herë si eksploratorë e herë si të dërguar të qeverive të tyre do përshkonin territorin e Epirit dhe Greqisë për të njohur nga afër territoret ku kishte lindur kultura e lashtë që i kish magjepsur duke nxitur një proces të gjerë kulturor që u materilizua me prodhimin e një literature të pasur udhëtimesh që ringjalli nga pluhuri i harresës Ballkanin. Në të njëjtën kohë , kjo periudhë korrospondoi me fillimin e një ere të re që pat nisur në Evropë pas shpërthimit të Revolucionit Francez, era e nacionalizmit gjë që u konkretizua në fillimet e përpjekjeve të popujve të Ballkanit për të formuar shtetet e tyre kombëtare.

Si i përdori Perandoria Osmane dhe ç'ndodhi me vakëfet e Ali Pashë Tepelenës pasi ai u ekzekutua, studiuesi Eduart Caka hedh dritë me librin e ri

I përmendim të dyja këto procese, literaturën e udhëtimit evropiane për Ballkanin dhe fillimin e shkrimit të historisë nga shkollat ballkanike të etnive që u kthyen në kombe ,sepse janë dy momente të rëndësishme historike që kanë lënë gjurmë në sendërtimin e historisë politike të Ballkanit. Të parët nëpërmjet mesazheve orientaliste e  portretizuan Ali Pashë Tepelenën, si despot oriental, gjakpirës e të pabesë, cinik e epshor duke e parë si një shtypës dhe një zotërues të territoreve që ata do të dëshironin të shikonin të projektuar “Heladhën” e teksteve të tyre shkollore , ndërsa të dytët e cilësua si gjaksor e të pamërshishëm për t’i dhënë jetë miteve të tyre kombëtarë. E megjiatë mes teksteve të kësaj letërsie udhëtimi ende jo të studiuar mirë në Shqipëri gjejmë dhe pasazhe që na rrëfejnë sesi ishte në paraqitje Ali Pasha Tepelena. Sëbashku me disa nga portretet e gravurat e piktorëve evropianë, ato përbëjnë dëshmitë e rëndësishme të paraqitjes fizike dhe të karakterit të Ali Pashë Tepelenës. 

Në pamje  Aliu ishte shumë  i hijshëm. Kishte erën e sinqeritetit dhe ndershmërisë dhe një buzëqeshje  shprehëse të hareshme. Kishte ball të bukur, sy të gjerë dhe të kthjellët që  i përshkruajnë si të gjallë dhe tërheqës. Hundë në trajtë të bukur  dhe lëkurë të pastër. Goja dhe nofulla e tij tashmë fshiheshin pas mjekrës. Mbi të gjitha,  karakteristike ishte gjallëria e reagimeve të tij, ndërrimi i shpejtë i shprehjeve  dhe e  qeshura e tij e thellë, pak drakoide në ashpërsinë e tij. Ishte fjalë embël, i logjikshëm dhe impresionues.”

“Aliu i priti në këmbë. Dukej i shkurtër dhe i shëndoshë me një shprehje të këndshme. Në kokën e tij formohej me mbështjellje të shumta të vogla prej museline të artë  një çallmë e lartë dhe në rripin e mesit kishte një shpatë të gjatë me diamante në dorezën e saj.”

“Fytyra e Aliut ishte shumë e këndshme, sytë bojëqielli dhe të”shpejta”dhe mjekra e tij e gjatë dhe e bardhë”. 

“Aty, tek divani rrinte ulur Aliu mbi një lëkurë luani. Mbante feste të kuqe me shirita të arta, dhe aty këtu llamburitnin diamante të vyera. Një nargjile qëndronte në krahun e tij. E përkulte  kokën  me fisnikëri. Mjekra e tij, tanimë e bardhë krejt, i jipte një butësi si ajo e mirësisë së Babagjyshit të Vitit të Ri. Shprehja e tij  ishte e sinqertë, impresionuese dhe zëri i ëmbël. Dukej  shumë i mirë… Qeshi gjithë thjeshtësi, mënyrat e tij ishin kaq të qeta dhe atërore dhe aq ndjellëse në pamjen e mirësisë së tij dhe të sinqeritetit  të përsosur… (Nga libri i Uilliam Pllomar “Diamanti  i Janinës, Ali Pashai 1741- 1822”, Botimet “DODONA”, Athinë 2004, fq 85, 216, 217 . )

MË TEPËR

Mix4 ditë më herët

Çfarë duhet të hani për mëngjes, 5 zakone të mira për të qëndruar në formë

Të dish se çfarë duhet të hani në mëngjes për të humbur peshë është më e rëndësishme se kurrë, sepse...

Mix4 ditë më herët

Djersitja tek meshkujt – Si ta mbani nën kontroll këtë problem

Djersa përbën mënyrën kryesore të trupit për tu freskuar. Megjithatë ka raste që vërehen tek meshkujt kur djersa shkon çurg,...

Mix4 ditë më herët

3 Ushqime që mund të konsumoni çdo ditë për shëndet më të mirë

Pavarësisht nëse po përpiqeni të humbni peshë, apo thjesht keni vendosur të filloni të kujdeseni më mirë për veten, ka...

Mix4 ditë më herët

Kafeina, droga psikoaktive më e konsumuar në botë”, Varësia që krijon organizmi prej kafesë

Kafeja është e pandashme në jetën e shumë njerëzve, “Kafeja definitivisht të bën të varur”,thotë Carsten Schleh. Ai është toksikolog...

Mix4 ditë më herët

Studimi: Sa fëmijë duhet të keni që të jeni të lumtur

Sa fëmijë duhet të keni është një debat i vjetër, por për çdo prind që aktualisht pyet nëse duhet të...

Mix4 ditë më herët

Jon Bon Jovi e pranon publikisht: “E kam tradhtuar shumë herë gruan time…”

John Francis Bongiovi Jr., ky është emri i vërtetë i yllit të rokut, i njohur si Bon Jovi. Por pak...

Mix4 ditë më herët

Billie Eilish sapo na tregoi se ka pasur marrëdhënie seksuale me një vajzë

GETTY Billie Eilish, megjithëse nuk e ka pasur në plan të flasë për seskualitetin e saj, sërish ka ndarë me...

Mix4 ditë më herët

Ky është peshku më i shëndetshëm për t’u ngrënë dhe ja pse

FOTO: NUGROHO RIDHO / GETTY IMAGES Peshku është një proteinë me cilësi të lartë, por sërish njerëzit nuk e konsumojnë...

Mix4 ditë më herët

Kylie Jenner pozon topless

Kylie Jenner konsiderohet si një ikonë mode dhe çdo lëvizje e saj kthehet në trend. Me siguri kështu do bëhet...

Mix4 ditë më herët

There’s Still Tomorrow (C’è Ancora Domani), filmi italian me fitimin më të madh, ia kalon edhe filmit “Barbie”

Filmi “Barbie” i Greta Gerwig mund të jetë filmi më i suksesshëm financiarisht i drejtuar ndonjëherë nga një regjisore femër...

Facebook