Zgjerimi me shpejtësi i internetit vitet e fundit në Shqipëri, shtrirja dhe përdorimi i tij nga individë, shërbimet sociale, institucionet shtetërore, bizneset dhe familjet, kanë ndikuar në jetën sociale dhe ekonomike të vendit.

Të dhënat zyrtare nga INSTAT, bazuar në Anketën e Përdorimit të Teknologjisë së Informacionit për vitin 2022, tregojnë se rreth 83% e popullsisë, nga mosha 16-74 vjeç, janë përdorues të internetit dhe se 91,6% prej tyre e përdorin internetin disa herë gjatë ditës.

Kjo shtrirje e gjerë e internetit, sipas mjekut neuro-psikiatër Gjon Preçi, përveç anëve pozitive në zgjerimin e komunikimit dhe informacionit, po shfaq në disa raste pasoja fizike dhe mendore, sidomos tek adoleshentët, që janë edhe përdoruesit më të mëdhenj të internetit dhe rrjeteve sociale.

“Sjell pasoja të shëndetit mendor pasi këta njerëz bëhen shumë të izoluar dhe, nganjëherë, ata marrin mesazhe të gabuara nga disa video-lojra, ku ata tentojnë t’i aplikojnë në jetën e tyre reale. Bëhen fëmijë të dhunshëm, njerëz të izoluar dhe, është masiv krijimi i miqve online, ndërkohë që miqtë fizikë, kontakti fizik, kontakti social, po shkojnë gjithnjë duke u izoluar, paksuar dhe njerëzit bëhen gjithnjë e më shumë autikë”, thotë ai.

Varësia nga interneti dhe përdorimi i internetit të pasigurtë nga fëmijët dhe adoleshentët, sipas mjekut Preçi lë pasoja për shëndetin mendor.

“Ndoshta ne si shoqëri kemi një defekt, kemi shumë raste kur prindërit shikojnë televizor bashkë më femijët, shikojnë filma serial, ose përfshihen në video-lojra bashkë me fëmijët. Dhe kjo përbën njëlloj infeksioni, një epidemi sociale ku ky brez i ri rritet me një ndikim mjaft negativ nga mesazhet apo informacionet që merr, të cilat janë edhe të pakontrolluara dhe të pashëndetshme për shëndetin e tij mendor”, thotë mjeku Preçi.

Ndërkohë, psikologët shprehen se përmes internetit, një pjesë e të rinjve po krijojnë modele të rrejshme, që bien ndesh me realitetin dhe që i shtyjnë ata drejt dhunës, gjuhës së urrejtjes dhe bullizmit.

“Grupe adoleshentësh, përmes tendencave që kanë për të kriju identitetin e tyre duke shtypur dhe shkelur një pjesë që është më e dobët, ata sulmojnë fëmijë të caktuar apo grupe të caktuara, përmes sulmeve kibernetike, përmes profileve fallco ose me profilet e tyre, që tek viktimat kanë pasoja shumë të rënda”.

Në Shqipëri, rreth 5% e krimeve kryhen nga të miturit. Gjatë vitit të kaluar rreth 1600 të mitur u përfshinë në 1470 vepra penale, një pjesë e të cilave me ndikim nga interneti apo rrjetet sociale.

Koordinatori i Urdhërit të Punonjësit Social, Suad Arilla, thotë se gjithnjë e më të shpeshta po bëhen rastet e vjedhjes së profileve apo kërcënimet përmes facebook-ut apo tik tokut, gjë që sipas tij, shoqërohet me pasoja.

“Kemi pasur disa herë raste ku të rinjtë, për shkak të rasteve që kanë pasur në internet me personat që i kanë ngacmuar apo vjedhur materialet e tyre në mënyrë të padëshirueshme, këto persona kanë kaluar edhe në probleme të shëndetit të tyre emocional”, thotë ai.

Keqpërdorimi i internetit dhe rrjeteve sociale janë një kosto jo vetëm për individin, por edhe familjen dhe komunitetin. Ndaj specialistët këshillojnë më shumë vëmendje, sidomos nga prindërit.

“Interneti tashmë është bërë pjesë e shoqërisë tonë. Prindërit nuk kanë detyrë për ta ndaluar apo frenuar këtë ndërlidhje që ka i riu me internetin. Por, është shumë e nevojshme që ta shoqërojnë dhe të jetë mbështetës dhe mbikqyrës në të njëjtën kohë të marrëdhënies që ka fëmija me internetin”.

Ndërkohë që në Shqipëri po zgjerohet me shpejtësi rrjeti i përdoruesve të internetit dhe rrjeteve sociale, ekspertët këshillojnë përmirësimin e legjislacionit për të parandaluar krimet përmes internetit dhe për të mbrojtur shëndetin mendor nga përdoruesit e tij.

/voa/