Në datën 14 korrik të vitit 2016, Komiteti i Investimeve Strategjike miratoi vendimin e parë për dhënien e statusit “investim/investitor strategjik” në Shqipëri. Projekti përfitues i statusit ishte kompleksi “New Born” në Hamallaj, ndërsa kompania ndërtuese Mane TCI e biznesmenit Samir Mane.

Që nga Korriku i vitit 2016, Komiteti ka shqyrtuar 76 vendime në total, pjesa dërrmuese e të cilave kanë konkluduar me miratim statusi, ndërsa një pjesë e vogël janë refuzuar. Por cilët janë strategjikët e qeverisë?

Në listën e madhe të bizneseve që kanë përfituar statusin strategjik, e bashkë me të edhe përfitimet që sjell ai, ka vetëm tre biznesmenë të huaj. I pari është Muhamed Alabar, sheiku arab që do të ndërtojë Portin Turistik të Durrësit. Biznemenia e dytë e huaj është, Taëni Lin Grzych-Sutton, bashkëjetuesja e vëllait të ministres së Jashtme Olta Xhaçka, ndërsa biznesi i trete i huaj është një kompani e quajtur Finsec LTD, e cila zotërohet në masën 70 për qind nga tre shtetas zvicerianë, por me partner lokal Greg Xhillarin. Zvicerianët janë të njëjtët që mbajnë peng, që nga koha e qeverisë së Sali Berisha, një projekt për ndërtim Porti në Plazhin e Gjeneralit.

Koktejli i strategjikëve

I miratuar me argumentin se do të sillte investime të huaja, veçanërisht në fushën e turizmit, ligji kontrovers i Investimeve Strategjike përfundoi në një instrument për dhënë favore fiskale ose tokat publike tek biznesmenët e mëdhënj të vendit apo të fortët e botës së krimit. Por cilët janë ata?

Grupi Balfin i biznesmenit Samir Mane, rezulton të ketë marrë disa herë statusin e investitorit strategjik në projekte si Green Coast në Palasë apo Vala Mar në Lalz.

Një tjetër përfitues i madh është Shpëtim Shijaku. Biznesmeni i hekurit përfitoi 650 mijë metër katrorë tokë publike falas në Plazhin e Gjeneralit për të ndërtuar aty një resort turistik me vila dhe një hotel. Nën zë flitet se pas zotit Shijaku, qëndron ndikimi i Shefqet Kastratit, por me letra grupi i Kastratit nuk rezulton i përfshirë në projektin e Plazhit të Gjeneralit apo në ndonjë projekt tjetër që ka përfituar statusin e investitorit strategjik.

Bledar Sinani, i njohur në rrethet e ngushta të Tiranës si Dari i Apexit, është një tjetër biznesmen që ka përfituar statusin e investitorit strategjik për një projekt mbi 1 mijë hektarësh në Kepin e Rodonit. Për këtë projekt qeveria mori përsipër të ndërtonte një rrugë me paratë e buxhetit nga Aeroporti i Rinasit deri në hyrjen e projektit, përveç favoreve të tjera fiskale dhe jo vetëm. Statusi është përfituar në Korrik të vitit 2021, por ende nuk ka ndonjë avancim konkret në terren.

Artan Dulaku, biznesmeni tjetër i fuqishëm në fushën e ndërtimit rezulton gjithashtu të ketë përfituar statusin dy herë, për projektin Gone Perivol në Dhërmi dhe atë San Pietro në Gjirin e Lalzit.

Florenc Gjikuria, edhe ky një tjetër biznesmen i madh në fushën e ndërtimit, po ashtu rezulton përfitues nga ligji i investimeve strategjike me dy projekte në zonën e Dhërmiut.

Albstar, kompania e biznesmenit Idajet Ismailaj rezulton përfituese e statusit për një projekt në parkun e Butrintit në ortakëri me të afërmit e ish ministrit të infrastrukturës, Damian Gjiknuri. Manastiri Resort ka ngjallur debate të forta publike për shkak se qeveria hoqi nga zona e mbrojtur tokën ku do të realizohet projekti, ndërkohë që deputeti Vangjel Dule akuzoi publikisht në Parlament se përmes këtij projekti po grabiten pronat e Kishës.

Luan Muça i kompanisë Delta ka përfituar po ashtu statustin për një projekt me sipërfaqe rreth 190 mije mëtrash katrorë mes Dhërmiut dhe Palasës. Edhe ky ka përfituar tokë publike falas përmes statusit.

Biznesmenëve të mëdhenj u shtohen dhe ata me të kalur problematike. Pak ditë më parë SPAK arrestoi biznesmenin Pëllumb Gjoka si të përfshirë në grup kriminal. Përmes kompanisë Imperial Group, Gjoka për përfituar statusin e investitorit strategjikë për ndërtimin e një kompleksi turistik në Shkodër më sipërfaqe 113 mijë metër katrorë.

Ndërkohë një tjetër përfitues nga ligji i Investimeve Strategjike është dhe kompania Bluebay në pronësi të Mentor Mezinit. Pa ndonjë eksperiencë të gjatë në fushën e sipërmarrjes, zoti Mezini është ngjitur rrufeshëm në hierarkinë e biznesit me hapjen e disa kompanive në 5 vitet e fundit. Ai e ka përfituar statusin e investitorit strategjik për projektin Drymades Beach Resort, një investim mbi 6 milionë euro.    

Ky është koktejli i investitorëve strategjikë të qeverisë. Një ditë më parë Edi Rama tregoi nga “retreati” i qeverisë në Tepelenë se kishte patur një takim me një investitor shumë të madh të huaj, që dikur i kishte thënë se ishte i zënë, por tani ishte penduar ngaqë Shqipëria po shkëlqen në turizëm. Falë edhe listës së strategjikëve të qeverisë.  

/Oligarkia.al