Ermir Xhindi*

Te “Doktor Gjëlpëra…”, Konica shkëlqen me atë episodin e famshëm të mjekimit të Arifesë së (erzlliut) Zylfikar agait, me metodën ‘by proxy’. Në pikën ku jemi pas zgjedhjeve, kam përshtypjen se Edi Rama, po e ndihmon në të njëjtën mënyrë PD-në, duke u shkulur dhëmbët e duke u urtuar barkun, ca Zylfikarëve namuzllinj (në kuptimin kulturor), që po e mbajnë peng PD-në.

Rama, në vetë të parë, sot është si Doktor Gjilpëra për PD-në.

Natyrisht, që ca entuziastë naivë kjo që po them, mund t’i nervozojë, çorodisë, hutojë – për ta kuptuar këtë duhet njëlloj empatie, kujtesë dhe kujdes për të mos ngatërruar “sendet” kulturore, përvojën, bindjet, me mjetet politike, pa përjashtuar lidhjet mes tyre.

Është e njëjta gjë, p.sh., me ndryshimin mes “Refleksione”-ve dhe “Kurban”-it e po aq me lidhjen mes tyre. “Refleksione”-t e Ramës dhe Klosit ka qenë ndër librat më elegantë për mua në fillimvitet ’90, pothuaj me të njëjtën joshje të ftohtë, si “Përbindëshi” i Kadaresë, i (ri)botuar afërsisht në në të njëjtën kohë. Rama i “Refleksione”-ve ishte një fillim kulturor, përshtypje, kureshtje, nevojë për identitet, njëlloj etjeje për t’u konstruktuar. Rama i “Kurbani”-t është kulturalisht pasojë e “Refleksione”- ve, por gjendje e një lloji tjetër, politike, projektim i një sistemi në veprim të drejtpërdrejtë. Aty, liria e “Refleksione”-ve humbet, por po aty, paradoksalisht, janë edhe mundësitë për ta realizuar lirinë. Në një tërësi aktesh, që i shëmbëllejnë sistemit, sa më shumë shtohen.

Çfarë mund të mësojë PD-ja nga Edi Rama? Pikësëpari, ai është një stresstest i mrekullueshëm, për të shkuar drejt disa standardeve të reja për PD-në, një mundësi e mirë rithemelimi, të paktën në rrafshin kulturor, pastaj edhe praktik. Edi Rama do ta shtrëngojë Partinë Demokratike t’i ikë të menduarit stilistik, mitologjisë dhe pathetizmit provincial, t’i kthehet Realizmit dhe Punës.

Edi Rama ka treguar se rrënjët e ’91-it janë të holla për të mbajtur e ushqyer një trup të rëndë si ai i Partisë Demokratike. Veprimet e Ramës tregojnë se ai ka mbërritur të shkrijë në një horizont të vetëm disa periudha kulturore nga Rilindja Kombëtare e këtej, ka arritur të riciklojë dhe ndërtojë perspektivë edhe mbi materie të pashpresa, ka guxuar, ka rrezikuar, por jo në tym, por mbi një sistem vlerash.

Përkatësisht, duke rrëzuar në praktikë mitet romantike të shek. XX, majtas e djathtas, nuk ka ecur me inercinë e të qenit “kundër” apo dekonstruksion i dikujt. Ka qenë kreativ. Punëtor. Ka fituar duke qenë i tillë. Një konstrukt kulturor dinamik i mbështetur mbi kreativitetin, pra në thelb – një projekt, është parakushti që ngjall çdo strukturë pune, e bën atë funksionale, krijon besim dhe nxitje.

Këto kualitete ndjellin njëra-tjetrën, pastaj. Një strukturë funksionale ndihmon për të pasur mjete dhe mundësi, josh mekanizma zhvillimi, mposht frikën dhe mosbesimin, dembelizmin, shpie drejt hapësirave të reja të ndërveprimit shoqëror, e çliron këtë të fundit, p.sh., nga elitizmi i shpifur i Bllokut, që çmendurisht gjallon ende në Partinë Demokratike, nga manifaktura qesharake e bindjeve dhe përvojave ku treten identitetet individuale, nga rrethimi grotesk me “lënesha” mediokre pa vlerë.

Natyrisht, që unë kam parasysh modelin Rama, premisat e zhvillimit që prodhon ai model me gjithë kusuret e një vendi e të një shoqërie si e jona. Ama, jam i bindur se nga Rama “in persona”, një njeri me dy pare mend ka ç’të nxërë. E mira është që fitoren e Ramës ta vuajnë Zylfikarët, me shpresën se do të zenë mend, jo zgjedhësit dhe as e djathta, që në rrethana që do t’i uroja, nuk do ta kishin Ramën kulturor mish të huaj.

*Pedagog në Universitetin e Vlorës