Pas largimit të opozitës nga parlamenti (shkurt 2019) rreth 40 deputetë të pjesës fundore të listës shumëemërore të PD dhe LSI morën mandate parlamentare dhe vijojnë të jenë deputetë në parlament. Zyrtarisht ata quhen “opozitë parlamentare” dhe në emër të tyre u mundësuan ndryshimi kushtetues i korrikut 2020 dhe disa akte të tjera me rëndësi në jetën parlamentare, por me kontestim publik. Bazuar në monitorimin parlamentar të Institutit të Studimeve Politike (ISP), në shumicën e rasteve të vendimeve politikë në parlament “opozita parlamentare” ka qenë votë mbështetëse e Partisë Socialiste (94% të votimeve), me përjashtim të një grupi të vogël deputetësh (Hajdari, Roshi, Gjoni, etj), të cilët kanë votuar kryesisht kundër në akte politike të kontestueshme.

Për ta bërë edhe më zyrtare njësimin e shumicës së “opozitës parlamentare” me PS, vlejnë statistikat zyrtare të zgjedhjeve parlamentare të prillit 2021. Në këto zgjedhje, sipas të dhënave të ISP-së, 24 deputetë të “opozitës” konkurruan në zgjedhje, prej të cilëve 9 deputetë ishin pjesë e listës shumëemërore të PS-së, 3 të PD-së dhe 1 me LSI. Përfshirja e 9 deputetëve “opozitarë” në listën e PS përbën një zhvillim të panatyrshëm, sidomos për emrat që vinin nga lista shumëemërore e PD më 2017, ashtu siç përbën zhvillim të panatyrshëm edhe përfshirja e tre deputetëve në listën e PD-së, ku bën pjesë edhe një deputet që inicioi ndryshimet kushtetuese të korrikut 2020.

Ironia më e madhe është fakti se ndonëse zgjedhjet kanë përfunduar dhe parlamenti i vjetër vijon të funksionojë deri në korrik 2021, deputetë “opozitarë” që konkurruan me PS në prill 2021 vijojnë të jenë zyrtarisht “opozitë” dhe trajtohen të tillë në strukturën e organizimit parlamentar. Ata bëjnë propozime në emër të opozitës për poste të ndryshme, bëjnë pjesë në përqindjen që i takon opozitës në komisione parlamentare, etj, pra duke u sjellë formalisht si opozitë, ndërkohë që ishin kandidatë zyrtarë të PS në zgjedhje, dhe 3 prej tyre fituan mandat parlamentar në emër të PS-së.

Tabela krahasuese e votave në sistemin e preferencës në zgjedhjet e 25 prillit, tregon edhe mbështetjen elektorale të pjesës dominuese të “opozitës parlamentare”. Kandidatët që hynë në listën e PS dhe PD kanë rezultate të larta, duke përfituar nga infrastruktura, logo dhe mbështetja partiake, kurse ata që tentuan të konkurrojnë vetëm ose me parti të reja politike morën rezultate katastrofike. Konkretisht, deputetë që kanë bërë headline për deklarime skandaloze në parlament, për batuta dhe akte jo etike, rezultojnë të kenë marrë 3 deri në 13 vota, ku secili është edhe kryetar i një partie personale politike. Për të pasur një parti politikë duhen 3 mijë firma, por siç shihet, ata kanë siguruar 3, 12 ose 13 vota, si dhe të tjerë pas tyre gjithashtu kryetarë partish, 17, 89, 380, 388 apo 556 vota. Dy prej tyre, Alimadhi dhe Murrizi konkurruan në 4 zona zgjedhore, por rezultatet e tyre ishin simbolike. Alimadhi mori përkatësisht 89, 34, 20 dhe 10 vota në katër qarqe, Murrizi mori përkatësisht 556, 463, 109 dhe 57 vota në secilin prej 4 qarqeve ku konkurroi në krye të listës.

Renditja e votave të “opozitës” parlamentare tregon se kurba e mbështetjes personale të tyre është minimale dhe se sistemi i ri zgjedhor është demotivues për partitë e reja politike. Nga deputetët fitues “opozitarë” dukshëm kanë pasur rezultate të larta zgjedhore L.Koka e A.Mara, secili pa një bilanc pozitiv angazhimi parlamentar dhe njëherësh të akuzuar në SPAK nga segmente të opozitës për mënyrën e sigurimit të votave dhe mbështetjes lokale. Nga ana tjetër, deputetët që kanë qenë e janë më aktiv në deklarime publike, përfshirë në seancat plenare, kanë arritur rezultate minimale. Tabela paraqet të dhënat e sakta. Nga ana tjetër, për shkak të sistemit me lista gjysëm të hapura, që u inicua nga “opozita”, ironia është se psh, deputeti F.Spaho (PS) megjithëse ka më pak vota sesa deputetja E.Hoti (PD) dhe K.Lita (PD) e merr mandatin e deputetit për legjislaturën e re, kurse Hoti e Lita jo për shkak se ishin renditur në zonën jo fituese.

Së fundi, një statistikë domethënëse e evidentuar nga ekspertët monitorues të ISP-së: e gjithë “opozita” ka siguruar rreth 41 mijë vota, nga të cilat 33 mijë vota i ka përfituar PS dhe vetëm 5.8 mijë vota PD. Pra, “opozita parlamentare” i dha direkt mbi 33 mijë vota PS-së, ose në nivel krahasues, rreth 3 deputetë, ndërkohë që opozita nuk mori krahasimisht as votat për një deputet. Kjo llogari elektorale tregon se strategjia e PS-së me opozitën parlamentare rezultoi teknikisht e suksesshme, pavarësisht interpretimit moral dhe identitar.  Modeli i përfshirjes në listat shumëemërore të partive fiktive dhe individëve të deleguar prej tyre, penalizues për cilësinë e parlamentit gjatë viteve 2019-2021, është aplikuar edhe në zgjedhjet e 25 prillit.

Në listën fituese të deputetëve të rinj ka emra që nuk kanë CV dhe as njohje publike, siç në listën pritëse ka emra me numër të lartë votash, që gjithashtu nuk kanë identitet dhe as profil politik. Ky është një tregues se palët politike nuk nxorrën mësime nga eksperimenti i gabuar me dorëzim mandatesh më 2019 apo me deputetë me emra jo përfaqësues 2017-2021 dhe se sistemi i meritokracisë në partitë politike dhe i meritokracisë në përfaqësimin politik në institucionin kryesor vendimmarrës, në parlament, është dhe mbetet i dobët, klientelist dhe larg nevojave dhe kapaciteteve profesionale, politike dhe etike që ka Shqipëria. / Instituti i Studimeve Politike (ISP)