Lidhu me ne

Kritike

Guglli-stika si Albanologji alternative

Eqrem Çabej (1908 - 1980) albanologu dhe studiuesi më i zellshëm i  gjuhësisë shqiptare - Radio Kosova e Lirë

Skerdilajd Zaimi

Dikush që administron faqen e Facebook të universitetit të Gjirokastrës, shpërndante një video të Eqrem Çabejit, ku gjuhëtari flet për gjuhën shqipe, kalon thukët mbi evoluicionin e shkrimit t ë saj nën idenë e konvergimit të dialekteve. Një rrugëtim ky i elaboruar shkencërisht sipas Çabejit që nuk e tradhëton idenë e kombësisë, përkundrazi e konfirmon atë. 

Një ndër gjuhët e lashta të kontinentit -, kujdeset të thotë Çabej, mesazh ky që e ndihmon pra ta kuptojmë ngjizjen e një kombi të ri, deri vonë, i thërmuar politikisht si rrallë kush. 

Video dëgjohet me dëshirë në çdo aspekt: vizualisht; një shkencëtar që shfaqet pa pozat e zakonshme të ditëve të sotme dhe me veshjen që ia kërkonte statusi në atë shekull: në planin fonik; një regjistrim i pastër dhe i kumbueshëm; gjuhësor, sepse flet dikush që e di punën e vet dhe ka zgjedhur shqipen e qashtër dhe dinjitare për ta përcjellë mesazhin. 

Këtu mbaron kurioziteti dhe kundrimi, sepse komentet që pasojnë në masë të madhe janë një lëndë antiorganike që e shqipëron veten në një vazhdë të gjatë injorance dhe mjerimi të kotë që është kaq radioaktiv gjithësesi. Mund të tregoheshim të pasjellshëm – me metrin e shekullit që lamë pas – e t’i krahasonim ato defektime verbale me kakërdhitë, mirëpo në epokën e antropocenit dhe ekologjizmit, kakërdhia dhe bajga, eskrementi në përgjithësi, po prevalojnë mbi qeniet njerëzore me dobinë e tyre. Ato janë shenja jete, korrigjimi, në një botë plastifikimi cerebral dhe mjedisor. Në një botë ku ka shumë qenie njerëzore, por përherë e më pak Njerëz. 

Diçka duhet bërë dhe dikush duhet të flasë përkundrejt këtij agresioni tastierik pasi nuk bëhet fjalë për debat dhe diskutim. Por për fitore të injorancës që legjitimon veten si palë në një tryezë që ka protokollet dhe konvencionet e veta. Me besimin e verbër te predikimet dhe predikuesit e shqipes mesianike, quantet digjitale po tubohen dhe shumohen rreth vetes dhe “tokës së sheshtë” për të krijuar idenë e rreme se janë profetë të një të vërtete të fshehur. 

Një sulm që ngrihet mbi një vizion centrik që ka premisë dyshimin radikal se profecia para-njerëzore e “shqiptarit përmbi të gjithë” duhet përmbushur duke asgjësuar Kajfat e përjetshëm. 

Nuk e bëri këtë as regjimi i Enver Hoxhës që u ngjiz dhe kultivua “në shekullin e dyshimit dhe vigjilencës”. La Çabejin dhe të tjerë të flisnin për një çështje si gjuha, të cilën sot po e paketojnë si lëndë të preferuar masonikësh. 

Duhet vepruar sa më shpejt jo me injorim, përpara sesa një kategori e tillë ta konsiderojë veten aksionere të së vërtetës, të gjejë përfaqësuesit e vet, të identifikohet e kalcifikohet si një rrymë e “apostujve të vërtetë” të një shqipeje akohore, anjerëzore dhe për rrjedhojë lunatike. Që dokumenton asgjjë më shumë sesa një gjendje. 

Është e neveritshme mënyra e sulmit, akuza që ngrihet, këmbëngulja tek huazimet në trupin e shqipes, që duhen nxjerrë se janë vetëm shqip e asgjë tjetër. Monolog neurotik, një logoré origjinale e viktimave të vetes dhe rrymave që kanë gjetur vend “naivisht” në podiumin e paanë të virtualitetit. Është në veprim një lloj autoriteti i ri, autoritet numrash dhe besimtarësh, që konfirmojnë se ana racionale e një narrative nuk aplikohet më, se elaborimi i ka lënë vend kritikës spontane dhe gugllistikës si disiplina më e lirë, më e hapur dhe më virulente në trupin e një gjuhe së cilës kritika fillestare dhe reale mbi standardin, iu shfrytëzua instinktivisht nga të tjerë si premisë për të goditur vetë shkencën e saj dhe autoritetet përfaqësuese. 

MË TEPËR

Mix2 ditë më herët

Çfarë duhet të hani për mëngjes, 5 zakone të mira për të qëndruar në formë

Të dish se çfarë duhet të hani në mëngjes për të humbur peshë është më e rëndësishme se kurrë, sepse...

Mix2 ditë më herët

Djersitja tek meshkujt – Si ta mbani nën kontroll këtë problem

Djersa përbën mënyrën kryesore të trupit për tu freskuar. Megjithatë ka raste që vërehen tek meshkujt kur djersa shkon çurg,...

Mix2 ditë më herët

3 Ushqime që mund të konsumoni çdo ditë për shëndet më të mirë

Pavarësisht nëse po përpiqeni të humbni peshë, apo thjesht keni vendosur të filloni të kujdeseni më mirë për veten, ka...

Mix2 ditë më herët

Kafeina, droga psikoaktive më e konsumuar në botë”, Varësia që krijon organizmi prej kafesë

Kafeja është e pandashme në jetën e shumë njerëzve, “Kafeja definitivisht të bën të varur”,thotë Carsten Schleh. Ai është toksikolog...

Mix2 ditë më herët

Studimi: Sa fëmijë duhet të keni që të jeni të lumtur

Sa fëmijë duhet të keni është një debat i vjetër, por për çdo prind që aktualisht pyet nëse duhet të...

Mix2 ditë më herët

Jon Bon Jovi e pranon publikisht: “E kam tradhtuar shumë herë gruan time…”

John Francis Bongiovi Jr., ky është emri i vërtetë i yllit të rokut, i njohur si Bon Jovi. Por pak...

Mix2 ditë më herët

Billie Eilish sapo na tregoi se ka pasur marrëdhënie seksuale me një vajzë

GETTY Billie Eilish, megjithëse nuk e ka pasur në plan të flasë për seskualitetin e saj, sërish ka ndarë me...

Mix2 ditë më herët

Ky është peshku më i shëndetshëm për t’u ngrënë dhe ja pse

FOTO: NUGROHO RIDHO / GETTY IMAGES Peshku është një proteinë me cilësi të lartë, por sërish njerëzit nuk e konsumojnë...

Mix2 ditë më herët

Kylie Jenner pozon topless

Kylie Jenner konsiderohet si një ikonë mode dhe çdo lëvizje e saj kthehet në trend. Me siguri kështu do bëhet...

Mix2 ditë më herët

There’s Still Tomorrow (C’è Ancora Domani), filmi italian me fitimin më të madh, ia kalon edhe filmit “Barbie”

Filmi “Barbie” i Greta Gerwig mund të jetë filmi më i suksesshëm financiarisht i drejtuar ndonjëherë nga një regjisore femër...

Facebook