Lidhu me ne

Kioske

Henry Kissinger – Pse Amerika dështoi në Afganistan

Nga Henry Kissinger, The Economist

Marrja e kontrollit të Afganistanit nga talibanët ka si shqetësim kryesor shpërnguljen e dhjetëra mijëra amerikanëve, aleatëve dhe afganëve të mbetur në të gjithë vendin. Shpëtimi i tyre duhet të jetë prioriteti ynë kryesor. Megjithatë, shqetësimi më thelbësor është se si lëvizi vetë Amerika për t’u tërhequr, duke marrë një vendim pa asnjë paralajmërim apo konsultim me aleatët apo me njerëzit e përfshirë direkt në 20 vjet sakrifica. Dhe pse sfida bazike në Afganistan është perceptuar dhe përcjellë publikut si një zgjidhjet midis kontrollit të plotë mbi Afganistanin dhe tërheqjes së plotë.

Një çështje e rëndësishme ka përshkuar me vendosmëri përpjekjet tona ushtarake nga Vietnami në Irak për më tepër se një brez. Kur SHBA rrezikon jetën e ushtarëve të saj, vë në lojë prestigjin dhe përfshin vende të tjera, kjo duhet bërë mbi bazën e kombinimit të objektivave strategjikë dhe politikë. Strategjikë, për të bërë të qarta rrethanat për të cilat luftojmë; politikë, për të përcaktuar kuadrin qeveritar për mbështetur atë çka rezulton si brenda vendit dhe jashtë.

SHBA ka shkatërruar veten në përpjekjet e saj luftarake për shkak të paaftësisë për të përcaktuar objektiva real dhe për t’i lidhur ato në një mënyrë që mund të mbrohet nga procesi politik amerikan. Objektivat ushtarakë kanë qenë tepër absolutë e të paarritshëm dhe ato politikë tepër abstraktë dhe eluzivë. Dështimi për t’i lidhur me njëri-tjetrin e ka përfshirë Amerikë në konflikte pa pika terminale të përcaktueshme dhe na ka shkaktuar brenda vendit mbytjen e synimeve të përbashkët në një kënetë polemikash të brendshme.
Ne hymë në Afganistan midis përkrahjes së gjerë nga publiku në përgjigje të sulmeve të al-Qaedës kundër Amerikës, të nisura nga Afganistani i kontrolluar prej talibanëve.

Fushata fillestare ushtarake u krye me efektivitet të madh. Talibanët mbijetuan kryesisht në streha pakistaneze, prej nga drejtonin revolta në Afganistan, me ndihmën e disa prej autoriteteve pakistaneze.

Por ndërsa talibanët largoheshin nga vendi, ne e humbëm fokusin strategjik. Ne bindëm veten se rikrijimi i bazave të terrorizmit mund të parandalohej vetëm duke shndërruar Afganistanin në një shtet modern me institucione demokratike dhe me një qeveri që qeveris në mënyrë kushtetuese. Një sipërmarrje e tillë nuk mund të kishte asnjë afat kohor të pajtueshëm me proceset politike amerikane. Më 2010, në një op-ed në përgjigje të shtimit të trupave, paralajmërova kundër një procesi të tejzgjatur dhe ndërhyrës sa që mund t’i kthente kundër vetes edhe afganët jo xhihadistë.

Sepse Afganistani nuk ka qenë kurrë një shtet modern. Të qenit shtet presupozon një sens obligimi të përbashkët dhe centralizim të autoritetit. Toka afgane, e pasur në shumë elementë, këto nuk i ka. Ndërtimi i një shteti modern demokratik në Afganistan, ku autoriteti i qeverisë të sundojë në mënyrë uniformë në gjithë vendin nënkupton një kuadër kohor prej shumë vitesh, madje dekadash; e kjo shkon kundër thelbit gjeografik dhe etnoreligjioz të vendit. Ishte pikërisht fraksionimi i Afganistanit, pamundësia dhe mungesa e autoritetit qendror, mbi të gjitha, që e bënë atë një bazë tërheqëse për rrjetet terroriste.

MË TEPËR

Kryesore20 orë më herët

Rama në avion me paratë tona, nis turin e takimeve me diasporën

Kryeministri Shqiptar Edi Rama do të nisë një tur takimesh me diasporën shqiptare nëpër botë. Lajmi bëhet i ditur prej...

Sport20 orë më herët

Ilir Metën e kap ngërçi teksa luan futboll në minikalçeto (VIDEO)

Ilir Meta ne kalceto Ndërsa ka shpallur luftën në partinë e tij ku flet për tradhtarë e nepotizëm, kreu i...

Mix20 orë më herët

Taylor Swift kritikohet nga fansat për këngën e re

Taylor Swift publikoi albumin e saj të 11-të në studio të premten. Por janë disa nga fjalët e këngëtares në këngën e...

Mix20 orë më herët

Pink padit Pharrell Williams

Pink ka ngritur padi ligjore kundër Pharrell Williams për përpjekjet e tij për të markuar termin ‘P.Ink’. Ekipi ligjor i këngëtares ngriti...

Mix20 orë më herët

Këto janë hapat që duhet të ndiqni çdo ditë për një lekurë perfekte

Hapat për të përsosur rutinën tuaj të mëngjesit Hapi 1: Pastrues.  Përdorni një pastrues që i përshtatet llojit të lëkurës tuaj....

Radar20 orë më herët

VIDEO-Dy fytyrat e Salianjit/ Dje me Bashën, sot i lëpihet Berishës

Ervin Salianji, është njeriu që dikur ishte në krah të Lulzim Bashës, ndërsa sot i lëpihet ish-kryeministrit Sali Berisha. Ne...

Radar20 orë më herët

“Xhaxhain tim e hëngrën kanibalët” – Si qendron e vërteta e historisë së xhaxhait të Joe Biden

Presidenti amerikan Joe Biden duket se e ka ekzagjeruar duke treguar historinë e zhdukjes së xhaxhait të tij gjatë Luftës...

Mix4 ditë më herët

Sekreti i Victoria Beckham për të qëndruar në formë është uthulla e mollës: a funksionon vërtet?

Për të qëndruar në formë, Victoria Beckham pi uthull molle çdo mëngjes dhe shkenca konfirmon fuqitë e saj dobësuese. Pas...

Mix4 ditë më herët

Dieta me magnez: çfarë duhet të hani për mëngjes!

Dieta me magnez është një dietë që po bëhet e popullarizuar në mesin e atyre që duan të humbin peshë...

Kioske4 ditë më herët

Ky duhet të ikë!

Belind Këlliçi, një zyrtar i Rithemelimit ka akuzuar sor kryebashkiakun e Tiranës, Erjon Veliaj, se ka ngritur një skemë të ngjashme...

Facebook