Letersi
LISTA E BBC/ 100 librat që ndryshuan botën!
BBC Culture u kërkoi shkrimtarëve anembanë globit të zgjedhin histori që kanë kaluar dhe mbijetuar nëpër breza dhe kontinente – dhe kanë ndryshuar shoqërinë.
“Ne morëm përgjigje nga 108 autorë, akademikë, gazetarë, kritikë dhe përkthyes në 35 vende – zgjedhjet e tyre ishin romane, poema, përralla popullore dhe drama në 33 gjuhë të ndryshme” shkruan BBC.
Odisea e Homerit kryeson listën, e ndjekur nga Kabina e Xha Tomit – shembuj të mënyrave të ndryshme në të cilat të anketuarit interpretuan një ‘histori që ndryshoi botën’.
Femrat përbëjnë 23 nga 100 autoret më të mira.
Autorët më të njohur të 100 historive më të mira ishin Shakespeare, Virginia Woolf dhe Franz Kafka, me nga tre histori secila.
Lista u kompletua nëpërmjet fletëvotimeve të renditura nga 1 deri në 100. Fillimisht u vendos në rend zbritës sipas numrit të votave të kritikëve, më pas në rend zbritës sipas totalit të pikëve kritike, pastaj sipas rendit alfabetik.
100 histori që ndryshuan botën:
1. Odisea (Homeri, shekulli i 8-të para Krishtit)
2. Kabina e xha Tomit (Harriet Beecher Stowe, 1852)
3. Frankenstein (Mary Shelley, 1818)
4. Nëntë (George Orwell, 1949)
5. Gjërat që shpërbëhen (Chinua Achebe, 1958)
6. Njëmijë e një net (autorë të ndryshëm, shekujt 8-18)
7. Don Kishoti (Miguel de Cervantes, 1605-1615)
8. Hamleti (William Shakespeare, 1603)
9. Njëqind vjet vetmi (Gabriel García Márquez, 1967)
10. Iliada (Homeri, shekulli VIII para Krishtit)
11. Të dashurit (Toni Morrison, 1987)
12. Komedia Hyjnore (Dante Alighieri, 1308-1320)
13. Romeo dhe Zhuljeta (William Shakespeare, 1597)
14. Eposi i Gilgameshit (autor i panjohur, rreth shekujve 22-10 p.e.s.)
15. Seria e Harry Potter (JK Rowling, 1997-2007)
16. Përralla e shërbëtores (Margaret Atwood, 1985)
17. Uliksi (James Joyce, 1922)
18. Ferma e kafshëve (George Orwell, 1945)
19. Jane Eyre (Charlotte Brontë, 1847)
20. Zonja Bovari (Gustave Flaubert, 1856)
21. Romanca e tre mbretërive (Luo Guanzhong, 1321-1323)
22. Udhëtim në Perëndim (Wu Cheng’en, rreth 1592)
23. Krim dhe Ndëshkim (Fyodor Dostoyevksy, 1866)
24. Krenaria dhe paragjykimi (Jane Austen, 1813)
25. Margjina e ujit (i atribuohet Shi Nai’an, 1589)
26. Lufta dhe Paqja (Leo Tolstoy, 1865-1867)
27. Të vrasësh një shpend tallës (Harper Lee, 1960)
28. Deti i gjerë Sargaso (Jean Rhys, 1966)
29. Fabulat e Ezopit (Ezopi, rreth 620 deri në 560 para Krishtit)
30. Kandidi (Voltaire, 1759)
31. Medea (Euripidi, 431 p.e.s.)
32. Mahabharata (i atribuohet Vyasa, shekulli IV para Krishtit)
33. Mbreti Lir (William Shakespeare, 1608)
34. Përralla e Genxhit (Murasaki Shikibu, para vitit 1021)
35. Dhimbjet e Verterit të Ri (Johann Wolfgang von Goethe, 1774)
36. Gjyqi (Franz Kafka, 1925)
37. Kujtim i gjërave të kaluara (Marcel Proust, 1913-1927)
38. Lartësitë e gjata (Emily Brontë, 1847)
39. Njeriu i padukshëm (Ralph Ellison, 1952)
40. Moby-Dick (Herman Melville, 1851)
41. Sytë e tyre po shikonin Perëndinë (Zora Neale Hurston, 1937)
42. Tek Fari (Virginia Woolf, 1927)
43. Historia e Vërtetë e Ah Q (Lu Xun, 1921-1922)
44. Liza në Botën e Çudirave (Lewis Carroll, 1865)
45. Ana Karenina (Leo Tolstoy, 1873-1877)
46. Zemra e Errërisës (Joseph Conrad, 1899)
47. Mbërthim Majmuni (Helen Garner, 1977)
48. Zonja Dalloway (Virginia Woolf, 1925)
49. Mbreti Edip (Sofokli, 429 p.e.s.)
50. Metamorfoza (Franz Kafka, 1915)
51. Oresteia (Eskili, shekulli i 5-të para Krishtit)
52. Hirushja (autor dhe data e panjohur)
53. Ulërima (Allen Ginsberg, 1956)
54. Të mjerët (Victor Hugo, 1862)
55. Middlemarch (George Eliot, 1871-1872)
56. Pedro Páramo (Juan Rulfo, 1955)
57. Të dashuruarit e fluturave (tregim popullor, versione të ndryshme)
58. Përrallat e Canterbury-t (Geoffrey Chaucer, 1387)
59. Panchatantra (i atribuar Vishnu Sharma, rreth 300 pes)
60. Kujtimet pas vdekjes së Bras Cubas (Joaquim Maria Machado de Assis, 1881)
61. Kryesimi i Miss Jean Brodie (Muriel Spark, 1961)
62. Filantropistët me pantallona të rreckosura (Robert Tressell, 1914)
63. Kënga e Lavinos (Okot p’Bitek, 1966)
64. Fletorja e Artë (Doris Lessing, 1962)
65. Fëmijët e mesnatës (Salman Rushdie, 1981)
66. Gjendjet nervore (Tsitsi Dangarembga, 1988)
67. Princi i Vogël (Antoine de Saint-Exupéry, 1943)
68. Mjeshtri dhe Margarita (Mikhail Bulgakov, 1967)
69. Ramayana (i atribuohet Valmiki, shekulli i 11-të para Krishtit)
70. Antigona (Sofokli, rreth 441 p.e.s.)
71. Drakula (Bram Stoker, 1897)
72. Dora e majtë e errësirës (Ursula K Le Guin, 1969)
73. Këngë Krishtlindjeje (Charles Dickens, 1843)
74. Amerika (Raúl Otero Reiche, 1980)
75. Para ligjit (Franz Kafka, 1915)
76. Fëmijët e Gebelaviut (Naguib Mahfouz, 1967)
77. Libri i këngëve (Petrarch, 1374)
78. Kebra Nagast (autorë të ndryshëm, 1322)
79. Gratë e vogla (Louisa May Alcott, 1868-1869)
80. Metamorfozat (Ovid, 8 pas Krishtit)
81. Omeros (Derek Walcott, 1990)
82. Një ditë në jetën e Ivan Denisovich (Aleksandr Solzhenitsyn, 1962)
83. Orlando (Virginia Woolf, 1928)
84. Gjarpri i Ylberit (cikli i tregimeve aborigjene australiane, data e panjohur)
85. Rruga Revolucionare (Richard Yates, 1961)
86. Robinson Kruzo (Daniel Defoe, 1719)
87. Kënga e vetvetes (Walt Whitman, 1855)
88. Aventurat e Huckleberry Finn (Mark Twain, 1884)
89. Aventurat e Tom Sojerit (Mark Twain, 1876)
90. Alefi (Jorge Luis Borges, 1945)
91. Fshatari elokuent (tregim popullor egjiptian i lashtë, rreth 2000 para Krishtit)
92. Rrobat e reja të perandorit (Hans Christian Andersen, 1837)
93. Xhungla (Upton Sinclair, 1906)
94. Khamrijet (Ebu Nuwas, fundi i 8-të – fillimi i shekullit të 9-të)
95. Marshi Radetzky (Joseph Roth, 1932)
96. Korbi (Edgar Allan Poe, 1845)
97. Vargjet Satanike (Salman Rushdie, 1988)
98. Historia sekrete (Donna Tartt, 1992)
99. Dita e dëborës (Ezra Jack Keats, 1962)
100. Toba Tek Singh (Saadat Hasan Manto, 1955)