A e keni menduar ndonjëherë ndikimin që ka teknologjia apo lojërat digjitale tek fëmijët tanë? Shumë nga ne, mendojnë që kanë ndikim shumë negativ, por në fakt një studim i ri nga UNICEF na vërteton totalisht të kundërtën. Ky studim i zhvilluar në partneritet me Universitetin e Sheffield, Universitetin e Nju Jorkut dhe Universitetin e Teknologjisë së Queensland, eksploron pyetjen: A mund të kontribuojnë video lojërat në mirëqenien e fëmijëve dhe, nëse po, si? Ky kërkim mori parasysh zërat e të rinjve, bazuar në studimin shkencor të qindra fëmijëve në gjashtë vende për shumë muaj.

Kërkimi zbuloi diçka të papritur: lojërat digjitale mund të kontribuojnë në mirëqenien e fëmijëve. Ato mund t’u lejojnë fëmijëve të përjetojnë një ndjenjë kontrolli, të kenë liri zgjedhjeje, të përjetojnë mjeshtëri dhe ndjenja arritjeje. Lojërat digjitale mund të mbështesin fëmijët në përjetimin dhe rregullimin e emocioneve dhe t’i ndihmojnë të ndihen të lidhur me të tjerët dhe të menaxhojnë ato lidhje sociale. Fëmijët mund të imagjinojnë mundësi të ndryshme, të veprojnë mbi ide origjinale, të krijojnë gjëra dhe të eksplorojnë, ndërtojnë dhe shprehin aspekte të vetes dhe të të tjerëve. Të gjitha këto me ndihmën e lojërave digjitale. Por për të mbështetur fëmijët dhe për të kontribuar në mirëqenien e tyre, lojërat duhet të dizajnohen me mirëqenien e tyre në mendje. Ky kërkim u zhvillua si pjesë e projektit Responsible Innovation in Technology for Children (RITEC). Ky projekt u bashkë-themelua me Grupin LEGO dhe u financua nga Fondacioni LEGO dhe ka për qëllim të krijojë mjete praktike për bizneset dhe qeveritë që do t’i fuqizojnë ato të vendosin mirëqenien e fëmijëve në qendër të dizajnit digjital. Kërkimi formon bazën e raportit të dytë të RITEC. Raporti i parë, i publikuar në vitin 2022, zbuloi një kornizë të re për mirëqenien e fëmijëve. Përbërë nga tetë rezultate të mirëqenies të orientuara nga fëmijët, korniza është një hap i parë drejt ndihmës së zhvilluesve të teknologjisë dhe politikëbërësve për të zhvilluar një kuptim të përbashkët se si përvojat digjitale mund të ndikojnë pozitivisht në aspekte të mirëqenies së fëmijëve.

Projekti mbështetet nga një seri parimesh:

Qendrim te fëmijët: Prioritet bashkë-krijimin me fëmijët dhe kemi kërkuar të udhëhiqemi nga kuptimet e tyre për mirëqenien dhe lojën.

Ndërkombëtar dhe përfaqësues: Ne kemi adoptuar një qasje ndërkombëtare, duke i dhënë përparësi vendeve që zakonisht janë më pak të përfaqësuara në kërkim në këtë fushë.

I drejtuar nga të dhënat: Gjetjet dhe pretendimet janë të drejtuara nga të dhënat dhe të bazuara në prova.

I hapur dhe transparent: Raportet e Fazës 1 dhe Fazës 2 do të ndahen publikisht, duke lejuar organizata të tjera të shikojnë dhe të vlerësojnë gjetjet e tyre.

Bashkëpunues: Adoptim i  një qasjeje bashkëpunuese, duke u ndërtuar mbi përpjekjet e mëparshme dhe duke mirëpritur aktorë dhe organizata të tjera me mendje të njëjtë për të riprodhuar dhe përmirësuar punën tonë.

Aspirativ: Ne besojmë në potencialin e teknologjisë digjitale për të pasur një ndikim pozitiv në mirëqenien e fëmijëve dhe është ambicia jonë të punojmë drejt këtij rezultati.

Fëmijët po kalojnë më shumë kohë në hapësira digjitale se kurrë më parë, duke përdorur një gamë të gjerë aplikacionesh mobile, platforma të mediave sociale, pajisje të lidhura dhe lojëra online që nga moshat më të hershme. Pandemia e fundit e COVID-19 e ka intensifikuar këtë ndryshim, duke zhvendosur shpejt aspekte shtesë të jetës së përditshme të fëmijëve online. Prania në rritje e teknologjisë digjitale në jetën e fëmijëve kërkon që të mendojmë thellë për ndikimin e saj. Kjo gjithashtu kërkon që të konsiderojmë se si ta formojmë atë ndikim më të mirë për të pajisur dhe fuqizuar fëmijët për sukses shumë më tepër në vitet e tyre të rritjes.

Përvojat digjitale mund të kenë ndikim të konsiderueshëm negativ mbi fëmijët, duke i ekspozuar ata ndaj rreziqeve ose duke mos i ushqyer siç duhet. Megjithatë, përvojat digjitale gjithashtu potencialisht japin përfitime të mëdha për fëmijët, duke i lejuar ata të mësojnë, të krijojnë, të zhvillojnë miqësi dhe të ndërtojnë botë. Ndërsa përpjekjet globale për të thelluar kuptimin tonë të prevalencës dhe ndikimit të rreziqeve digjitale të dëmshme janë në rritje – një zhvillim që është mirëpritur dhe i nevojshëm – më pak vëmendje i është kushtuar kuptimit dhe optimizimit të përfitimeve që teknologjia digjitale mund të ofrojë në mbështetje të të drejtave dhe mirëqenies së fëmijëve.

Përfitimet këtu nuk i referohen vetëm mungesës së dëmit, por gjithashtu krijimit të vlerës pozitive shtesë. Si duhet të njohim mundësitë dhe përfitimet e teknologjisë digjitale për mirëqenien e fëmijëve? Cili është marrëdhënia midis dizajnit të përvojave digjitale – në veçanti, dizajnit të përqendruar te loja – dhe mirëqenies së fëmijëve? Çfarë udhëzimesh dhe masash mund të përdorim për të forcuar dizajnin e mjediseve digjitale për të promovuar rezultate pozitive për fëmijët? Dhe si mund të sigurohemi që njohuritë dhe nevojat e fëmijëve të formojnë bazën e punës sonë në këtë hapësirë? Këto pyetje janë të rëndësishme për të gjithë ata që dizajnojnë dhe promovojnë përvoja digjitale, për të mbajtur fëmijët të sigurt dhe të lumtur, dhe për të mundësuar zhvillim dhe mësim pozitiv. Këto pyetje janë veçanërisht të rëndësishme ndërsa bota zhvendos vëmendjen e saj drejt teknologjive dhe përvojave digjitale që po shfaqen, nga inteligjenca artificiale (AI) te metaversi, dhe kërkon të kuptojë ndikimin e tyre mbi njerëzit dhe shoqërinë.

Gjetjet
Kërkimi i UNICEF zbuloi se loja digjitale mund të kontribuojë në shumë aspekte të mirëqenies së fëmijëve, por ndikimi i saj është i ndryshëm për fëmijë të ndryshëm. Gjithashtu kishte dëshmi të kontributit më të madh në disa aspekte të mirëqenies sesa në të tjerat. Kërkimi sugjeron se fitimet më të mëdha për fëmijët ndodhën kur lojërat digjitale ndihmonin në plotësimin e nevojave të rëndësishme që përndryshe nuk ishin plotësuar në jetën e tyre. Në të vërtetë, lojërat digjitale kishin një ndikim veçanërisht pozitiv kur përgjigjeshin interesave, nevojave dhe dëshirave më të thella të fëmijëve – të cilat nuk janë universale, por ndikohen nga faktorë mjedisorë dhe kulturorë. Në të njëjtën kohë, jo të gjitha lojërat janë të barabarta: lojërat e ndryshme mbështesin aspekte të ndryshme të mirëqenies në varësi të mënyrës se si janë dizajnuar. Kërkimi identifikoi 11 ‘drive të lojës digjitale’ – interesa të thella, nevoja dhe dëshira të fëmijëve që lojërat mund t’i përgjigjen nëse dizajnohen për të, përmes veçorive të ndryshme ose mekanikave të lojës.

Këto ishin:

1. Nevoja për të eksploruar, ndërtuar dhe shprehur identitete.
2. Nevoja për të përjetuar, eksploruar dhe negociuar së bashku.
3. Dëshira për të zotëruar sfida, përfshirë sfida strategjike dhe enigma.
4. Nevoja për të kuptuar dhe përmbushur nevojat e veta emocionale.
5. Nevoja për stimulim ndijor, përfshirë emocionet, humorin dhe lëvizjen trupore.
6. Nevoja për të ushtruar dhe shprehur kontroll.
7. Dëshira për të eksploruar dhe zgjeruar pasionet mbizotëruese.
8. Dëshira për të mbledhur, kuruar dhe klasifikuar.
9. Dëshira për të krijuar.
10. Nevoja për të ndjerë, kujdesur dhe mbrojtur.
11. Dëshira për të fituar dhe performuar njohuri dhe aftësi.
    Plotësimi i këtyre nevojave, përfshirë përmes lojës digjitale, duket se mbështet ndjenjën e mirëqenies së fëmijëve.

Mundësitë
Kërkimi zbuloi shumë mundësi për hapat e ardhshëm për të mbështetur fëmijët në lojën digjitale. Kompanitë dhe dizajnerët mund të përdorin gjetjet për të dizajnuar lojëra që kontribuojnë në mirëqenien e fëmijëve në mënyra të ndryshme. Ata mund:

T’u lejojnë atyre të përjetojnë një ndjenjë kontrolli.
T’u japin atyre liri zgjedhjeje.
T’u lejojnë atyre të përjetojnë mjeshtëri dhe ndjenja arritjeje.
T’u lejojnë atyre të përjetojnë dhe rregullojnë një gamë emocionesh.
T’u lejojnë atyre të ndihen të lidhur me të tjerët dhe të menaxhojnë ato lidhje sociale.
T’u lejojnë atyre të imagjinojnë mundësi të ndryshme dhe të veprojnë mbi ide origjinale.
T’u ndihmojnë atyre të krijojnë gjëra.
T’u lejojnë atyre të eksplorojnë, ndërtojnë dhe shprehin aspekte të vetes dhe të të tjerëve.

unicef